مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - معرفي شاخص هاي توسعه پايدار حمل ونقل در ايران

چكيده :

در تمامي جوامع ، رشد و توسعه اي كه بدون محدوديت و برنامه باشد، تبعات منفي به دنبال خواهد داشت . توسعه پايدار در حقيقت پاسخي براي مقابله با اين اثرات منفي است . با توجه به اينكه توسعه پايدار ابعاد گسترده اي دارد، بسياري از جوانب زندگي بشر را دربرمي گيرد و از آنجا كه حمل ونقل جزء لاينفك زندگي انسان به شمار مي رود و در طول تاريخ همواره همگام با توسعه جوامع بشري توسعه يافته است ، در نتيجه ايجاد پايداري در آن ، تاثير به سزايي در رسيدن جوامع به توسعه پايدار خواهد داشت . توسعه پايدار حمل ونقل داراي سه بعد اصلي مي باشد كه شامل ابعاد اجتماعي ، اقتصادي و زيست محيطي است شرط رسيدن به توسعه پايدار حمل ونقل ، برقراري تعادل و هماهنگي بين ابعاد مي باشد. هر كدام از اين ابعاد در تاثير متقابل با حمل ونقل هستند، تلاشهاي مختلفي در جهت كمي كردن اين مفهوم صورت پذيرفته است . اما در ميان اين پژوهشها، بررسي و تحقيق در مورد توسعه پايدار حمل ونقل در سطح ملي كمرنگ تر از بقيه به چشم مي خورد و يا صرفا به صورت جزيي به آن پرداخته شده است . به همين علت در اين پژوهش سعي شده است كه توسعه پايدار حمل ونقل به صورت كلي و در سطح ملي مورد بررسي قرار گيرد، كه در راستاي نيل به اين هدف ، شاخصهايي تدوين شد و مدلي توسط روش تحليل چندهدفي ارايه گرديد كه در آن رتبه بندي شاخصها و گزينه ها بر اساس آناليز حساسيت مشخص شد. سپس شاخصها با استفاده از الگوي فشار-وضعيت -پاسخ دسته بندي شدند و در نهايت توسط مدل مكانيكي ساخته شده و با توحه به آمار موجود، وضعيت توسعه پايدار حمل ونقل درايران مورد آناليز و بررسي قرار گرفت .