مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - تاثير سطوح مختلف نيتروژن بر عملكرد و اجزاي عملكرد دانه پنج رقم گندم نان در شرايط تنش خشكي و آبياري

چكيده :

تنش خشكي يكي از عوامل محدود كننده رشد و عملكرد گياهان زراعي است كه از طريق كاهش سطح برگ و تسريع پيري آن ، كاهش ماده خشك توليدي و عملكرد دانه و اجزاي عملكرد را سبب مي شود. در بخش زيادي از اراضي زير كشت در ايران كه مناطق خشك و نيمه خشك قرار گرفته اند، كمبود منابع آب و خشكي محيط، عملكرد گندم را به شدت كاهش مي دهد. نيتروژن بعنوان عنصري كليدي در تغذيه گياهان نقش بسزايي در افزايش عملكرد كمي و كيفي گياهان زراعي دارد و همچنين به افزايش توان گياه براي مقابله با شرايط دشوار محيطي كمك زيادي مي كند. به منظور بررسي تاثير تعديك كنندگي عملكرد دانه توسط نيتروژن در شرايط تنش خشكي و مقايسه پاسخ ارقام مقاوم و حساس به خشكي ، آزمايش مزرعه اي در سال 1384-1383 طراحي و اجرا شد. اين پژوهش در قالب دو آزمايش مجزا (آبياري و ديم ) به صورت آزمايش هاي فاكتوريل در پايه بلوك كامل تصادفي و با سه تكرار انجا شد. تيمارهاي مورد مطالعه در اين آزمايش شامل پنج رقم گندم زمستانه و مقادير مختلف كود نيتروژن (0، 50، 100 و 150 كيلوگرم نيتروژن در هكتار) بودند. ارقام گندم زمستانه انتخاب شده رقم هاي 21 و قدس به عنوان ارقام مقام به تنش خشكي ، رقم رحيم با توانايي مقاومت حد واسط و ارقام بزوستايا و اكوا به عنوان ارقام حساس به تنش خشكي بودند. نتايج نشان داد كه تنش خشكي كاهش رشد، ارتفاع و زيست توده توليدي را در شرايط ديم سبب شده است . بيشترين تفاوت مشاهده شده بين ارقام مربوط به انتهاي فصل رشد و همزمان با آغاز رشد زايشي بود. ميانگين هر صفت اندازه گيري شده در شرايط ديم كاهش معني داري يافت . با افزايش مقادار نيتروژن افزايش معني داري در شاخص سطح برگ و دوام سطح برگ در شرايط ديم به دست آمد. سطح برگ بيشتر همراه با دوام بيشتر اين سطح برگ در سطوح بالاتر نيتروژن نسبت به حالت شاهد، افزايش معني دار عملكرد دانه را نتيجه داد. تجمع ماده خشك كل در اثر تنش خشكي در شرايط ديم كاهش يافت ...