عنوان :
بررسي كارآمدي روش هاي موجود در بازيابي اطلاعات بين زباني فارسي-انگليسي با استفاده از واژه نامه دوزبانه ماشين خوان
پديدآورندگان :
عليزاده حميد نويسنده
نام دانشگاه :
دانشگاه فردوسي - مشهد
مقطع تحصيلي :
بنياد شهيد چمران
نام دانشكده :
علوم انساني
رشته :
علم اطلاعات و دانش شناسي
كليدواژه زبان طبيعي :
واژه نامه دوزبانه , بازيابي اطلاعات , علم اطلاعات و دانش شناسي , كتابداري
دامنه موضوعي :
علوم انساني
چكيده :
پژوهش حاضر به بررسي كارآمدي شيوه هاي موجود در بازيابي اطلاعات بين زباني ( بازبين) فارسي - انگليسي با رويكرد واژه نامه دو زبانه ماشين خوان پرداخته شده است . اين پژوهش كاربردي بوده و با استفاده از روش هاي پژوهش نيمه تجربي و تحليل محتوا انجام شده است . در اين پژوهش ضمن بررسي ميزان تأثير انجام پردازش هاي زبان طبيعي بر روي ترجمه عبارت هاي جستجو ،ميزان و نحوه اين تأثير با آزمون فرضيه هاي پژوهش مشخص گرديد.فنون پردازش زبان طبيعي كه در اين پژوهش بكار گرفته شد شامل قطعه بندي متن،شناخت گونه هاي زبان شناختي ،حذف سياهه باز دارنده ،تحليل مورفولوژيك و برچسب زني انواع كلام بوده است. جامعه آماري اين پژوهش پيشينه هاي موجود در موتور جستجوي گوگل بوده است كه با استفاده از 40 عبارت جستجو ،بازيابي شده و آنگاه با استفاده از روش نمونه گيري مخزن سازي و انجام قضاوت هاي ربط ،داده هاي مورد نياز براي انجام اين پژوهش مهيا شده است . آزمون فرضيه اول اين پژوهش نشان داد كه در هنگام ترجمه عبارت هاي جستجوي فارسي به انگليسي با واژه نامه دو زبانه ماشين خوان ،استفاده از روش ترجمه انتخاب اولين برابر نهاده منجر به دستيابي به ميانگين متوسط دقت بازيافت معادل 223/. شد كه در مقايسه با شيوه انتخاب همه برابر نهاده ها كه ميانگين متوسط دقت بازيافت(MPA)براي آن 168/. بود موجب كارآمدي بيشتر بازبين مي گردد. آزمون فرضيه دوم نشان داد كه اگر چه تحليل مورفولوژيك واژه هايي كه به وسيله واژه نامه ترجمه نشدند باعث افزايش ضريب دقت بازيافت مي گردد اما تفاوت معناداري با عدم انجام اين تحليل ايجاد نمي نمايد . بررسي فرضيه سوم اين پژوهش نيز نشان داد كه ترجمه عبارتي در مقايسه با ترجمه واژه به واژه باعث كار آمدي بيشتر بازبين فارسي- انگليسي ميگردد. نمرات ميانگين متوسط دقت بازيافت براي اين دو شيوه ترجمه به ترتيب 319/. و 223/. بود نتايج ديگر اين پژوهش نيز نشان داد كه دگر نويسي واژه هاي فارسي ترجمه ناپذير به حروف زبان انگليسي و قرار دادن آنها در عبارت جستجوي نهايي در مقايسه با حذف آنها ازعبارت هاي جستجو ميتواند منجر به افزايش كارآمدي بازبين فارسي - انگليسي به ميزان 74% گردد. در نهايت بررسي هاي انجام شده نشان داد كه بازبين فارسي- انگليسي در بهترين حالت بازيابي ،به 64% كارآمدي بازيابي يك زبانه عبارتهاي جستجوي انگليسي دست مي يابد.
