12290

آسیب شناسی جایگاه نفایس ملی و منحصر به فرد در نظام قانونگذاری

صدیقی، امیرحسین تهیه و تدوین , طلایی، شهاب تهیه و تدوین , برزگر خسروی، محمد همکار , فیاضی، مسعود ناظرعلمی

1400

فارسی

تهران مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی ایران

گزارش پژوهشي

اصل هشتادوسوم قانون اساسی ازجمله اصولی است که تا به حال در مورد آن قوانین تکمیلی مصوب نشده است و همچنان تعریف و معیارهای سنجش آن دارای ابهام است. طبق این اصل، بناها و اموال دولتی که در دسته نفایس ملی هستند بدون تصویب مجلس شورای اسلامی قابل انتقال نمی باشند. این انتقال در صورتی ممکن است که این نفیسه ملی منحصر به فرد شناخته نشود. از آن جهت که مفهوم نفایس ملی و نفایس ملی منحصر به فرد در هیچ کجا تشریح نشده است اما در قانون اساسی معیار تصمیم گیری قرار گرفته است، مجریان امور میراث فرهنگی در دوره هایی به سه نگرش «تجربی»، «اجتماع» و «تکیه به ثبت های جهانی» در مورد آن تصمیم گیری کرده اند. از آن جهت که تصمیمات اتخاذ شده در مورد این نفایس به دلیل نبود سازوکار مناسب تشخیص و واگذاری، می تواند موجب تخریب اصل یا بخشی از آثار شوند، حساسیت در مورد آن لازم به نظر می رسد. همچنین مسکوت بودن قانون در مورد نفایس غیردولتی، موضوعی است که تا به حال مورد سؤال قرار نگرفته است و بخش دیگری از این نفایس را در خطر قرار داده است. این گزارش نشان می دهد که نفایس ملی شامل میراث فرهنگی است که دارای رکن تجلی فرهنگ و هنر ایرانی-اسلامی باشد و نفایسی منحصر به فرد است که تنها یک نمونه از آن موجود باشد. برای بررسی و طبقه بندی نفایس ملی بایستی کمیته ای فرادستگاهی با عنوان «کمیته نفایس ملی» تشکیل شود. بند «3» ماده (179) قانون آیین نامه داخلی مجلس شورای اسلامی نیازمند اصلاح است تا ظرفیت کامل اصل هشتادوسه قانون اساسی را قابل استفاده کند.