مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي؛ وظايف، اختيارات و اولويت هاي پيشنهادي

چكيده فارسي :

ركن اصلي نهاد قانونگذاري در كشور، مجلس شوراي اسلامي است كه صلاحيت عام وضع قانون و نظارت بر اجراي آن را برعهده دارد. مجلس همواره نماد مشاركت مردم و يكي از قواي سه گانه ساختار سياسي جمهوري اسلامي ايران است. با توجه به اهميت جايگاه مجلس، موضوع هاي متنوع و گوناگوني در حوزه قانونگذاري و نظارت در دستور كار مجلس قرار مي گيرد. ايجاد كميسيون هاي تخصصي ازسوي مجلس مهم ترين راهكار براي بررسي موضوع هاي متنوع و متعدد است. در اين ميان كميسيون امنيت ملى و سياست خارجى يكي از كميسيون هاي تخصصي مجلس براى انجام وظايف محوله در محدوده حوزه سياست و روابط خارجى، دفاع، اطلاعات و امنيت مطابق ضوابط آيين نامه داخلي مجلس شوراي اسلامي ايجاد شده است. نام اين كميسيون از دوره اول تا سوم مجلس شوراي اسلامي، كميسيون «امور خارجه»، از دوره چهارم تا پنجم كميسيون «سياست خارجي» و از دوره ششم تاكنون كميسيون «امنيت ملي و سياست خارجي» بوده است. البته در مجالس دوره اول تا پنجم كميسيون جداگانه اي به نام «امور دفاعي» با وظايف مربوط به موضوع هاي امنيت داخلي و دفاعي وجود داشت كه از دوره ششم دو كميسيون دفاعي و سياست خارجي با يكديگر ادغام و تبديل به كميسيون واحد شدند. كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مطابق با ماده (38) قانون آيين نامه داخلي مجلس شوراي اسلامي در دوره دهم داراي 23 عضو است. تبصره «1» ذيل اين ماده شرايط عضويت در كميسيون براساس شاخص هايي چون تحصيلات، سوابق اجرايي مرتبط و نمايندگي مجلس و سابقه عضويت در كميسيون مشخص مي كند. شايان ذكر است انتخاب رئيس كميسيون، نواب رئيس، دبيران اول و دوم و همچنين سخنگوي كميسيون هر سال با رأي اعضاي كميسيون امنيت ملي انجام مي شود. كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس شوراي اسلامي به فراخور وظايف، مأموريت ها و صلاحيت هاي خويش يكي از مهم ترين كميسيون هاي مجلس به حساب مي آيد كه با مباحث و حوزه هاي خاص و حساسي چون سياست خارجي، امنيت ملي و امور دفاعي و انتظامي سروكار دارد. با توجه به اهميت اين كميسيون در اين گزارش تلاش شده است تا ضمن بررسي عملكرد آن و معرفي محدوده وظايف آن، مهم ترين مسائل و اولويت هاي فراروي اين كميسيون تشريح شده و پيشنهادهايي براي تقويت عملكرد آن ارائه شود.