14449

وضعیت سواد سلامت در جامعه ایران

رهبری بناب، مریم تهیه و تدوین , بختیاری علی آباد، محمد تهیه و تدوین , موسوی خطاط، محمد ناظرعلمی

1399

فارسی

تهران مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی ایران

گزارش پژوهشي

سواد سلامت عاملی مهم در ارتقای دانش و نگرش افراد نسبت به موضوع سلامتی است و از این رو نقش مؤثری در خودمراقبتی افراد، بهبود شاخص های سلامت و کاهش هزینه های بهداشتی درمانی خانوارها و نظام سلامت ایفا می کند. بیشتر کشورهای توسعه یافته در سیاست های ملی خود بر این مهم تأکید دارند و برنامه های لازم برای ارتقای آن را طراحی و اجرا می کنند. بررسی اسناد بالادستی در ایران نشان می دهد؛ در بعد سیاستگذاری تأکید کافی بر ارتقای سطح سواد سلامت جامعه شده است. ضعف در تولید داده های مورد نیاز در این حوزه، رصد میزان موفقیت و کارامدی اقدامات حوزه اجرایی را غیرممکن یا بسیار سخت کرده است. با این حال شواهد موجود در حوزه اجرایی نشان دهنده آن است که برنامه های دولت ها در اجرای سیاست های فوق کافی و مؤثر نبوده است. به طوری که براساس نتایج مطالعات؛ سواد سلامت جامعه اعم از جامعه عمومی، گروه های آسیب پذیر و بیماران در سطح مطلوبی قرار ندارد. همچنین ارزیابی مطالعات انجام شده در حوزه سواد سلامت نشان دهنده ضرورت سامان دهی، طراحی و اجرای هدفمند آنها در دوره های زمانی مشخص است تا ضمن استفاده بهینه از بودجه های تحقیقاتی، نتایج آنها قابلیت مقایسه ای داشته و به عنوان ابزار های مناسب برای رصد عملکرد حوزه اجرایی و بازنگری سیاست های موجود در حوزه سواد سلامت جامعه استفاده شوند. درمجموع می توان گفت موضوع سواد سلامت در اسناد و قوانین بالادستی به وی‍ژه سیاست های کلی سلامت به خوبی مورد توجه قرار گرفته است. لذا در حوزه تقنین ضرورتی به تصویب قوانین جدید در این حوزه وجود ندارد، ولی لازم است نظارت بر حسن اجرای آنها به صورت جدی در دستور کار قرار گیرد. در حوزه اجرا نیز لازم است اهداف اختصاصی در جهت تحقق اهداف و راهبردهای سند ارتقای فرهنگ سلامت کشور تعیین شوند. موضوعات ذیل از نکات محوری هستند که در تعیین این اهداف و اجرای سند باید مورد توجه قرار گیرند: ـ ارزیابی وضعیت موجود، ـ بازبینی برنامه های کنونی و طراحی مداخلات برای گروه های مختلف با جلب مشارکت جامعه، ـ تمرکز منابع و تقویت هماهنگی بین بخشی، ـ تقویت ظرفیت های کنونی و استفاده از ظرفیت های بالقوه.