تكامل محيط هاي رسوبي و موجودات دريايي در بخش هاي معتدله گندوانا در پايان يخبندان پالئوزوئيكزيرين

چكیده پس از انقراض جمعی پایان اردویسین، نهشته هاي خلاندوري ایران نشانه هاي مهمی از بازیابی فوناي كف زي عرض هاي معتدله را در خود حفظ نموده اند. یخبندان پالئوزوئیكزیرین با در هم شكستن كلاهكقطبی هیرنانشین (پایان اردویسین ) خاتمه نیافته است. هیرنانشین زمان حداكثر یخبندان در دل عصر یخبندان طولانی تري بوده كه تا سیلورین به بقاي خود ادامه داده است. در زمان یخبندان، جریان اقیانوسی سرد (مجاور قطبجنوب) كه در طول سواحل غربی گندوا نا جریان داشت، سرزمین هاي البرز، كپه داغ و ایرانمركزي را تحت تأثیر قرار می داد. این جریان سرد با ایجاد سرمایش شدید در گندوانا باعث رشد كلاهك قطبی شد. در زمان گرمایش جهانی، جریان هاي قطبی جنوب ضعیف شدند و در نتیجه، فوناي كف زي آب هاي گرم مجال انتشار به عرض هاي معتدله جنوبی در طول سواحل غربی و در نهایت به ایرانمركزي و كپه داغ را یافتند. اقلیم گرم تر با مهاجرت فوناي كف زي متنوع جدید همراه بود. در ایرانمركزي گرمایش اقلیمی قابل توجه در زمان آئرونینزیرین اتفاق افتاد و دلیل این گرمایش، انتشار مرجان هاي تابوله و روگوزا است كه در اردویسین تقریباً اثري از آن ها در ایران وجود نداشت. تركیب اصلی فوناي كف زي در ایرانمركزي شامل بازوپایان، استراكودها و تریلوبیت ها براي این منطقه جدید است و ارتباط مستقیمی با فوناي هم زمان عرض هاي حاره اي (براي مثال لاورنتیا، بالتیكا و جنوب چین) نشان می دهد. در زمان آئرونین، سرزمین هاي پري گندوانایی ایران مركزي، كپه داغ و افغانستان با فوناي كم عمق داراي علائم جغرافیاي زیستی مشابهی هستند كه نشان می دهد موقعیت آن ها در نزدیكی یكدیگر و به احتمال در عرض هاي معتدله جنوبی قرار داشته اند. اطلاعات بدست آمده از ایران نشان می دهد كه تفكیك رخساره زیستی شناخته شده براي كل دوره سیلورین در زمان آئرونین ایجاد شده است. تا آئرونینمیانی، انتشار جنس ها و گونه هاي بازوپایان افزایش چشمگیري یافت و اولین علائم تفكیك رخساره هاي زیستی و جغرافیاي زیستی دیده می شود. اشغال مجدد نواحی كپه داغ و ایرانمركزي توسط بازوپایان در دو موج مهاجرت فوناها از مناطق حاره اي صورت پذیرفت. جنس هاي شاخص سكوي باز بیشتر از فوناي حاره اي رودانین بوده اند و بخش عمده آن از تاكسون هایی است كه از انقراض جمعی پایان اردویسین جان سالم بدر برد ه اند . تعداد زیادي از تاكسون هاي مربوط به رخساره هاي سكوي كم عمق ارتباط نزدیكی با فوناي هم زمان و كمی قدیمی تر جنوب چین نشان می دهند. در مقایسه، علی رغم جدایش جغرافیایی سرزمین هاي ایران از قاره هاي نواحی حاره، استراكودهاي بخش زیرین سازند نیور قرابت نزدیكی با تاكسون هاي لاورنتیا دارند. علاوه بر دستاوردهاي فوق از تحقیق حاضر، چینه شناسی زیستی دقیق تري از برش هاي مورد مطالعه بدست آمد و تطابق توالی هاي سیلورین بخش هاي مختلف ایران را با استاندارد زمان چینه اي جهانی سیستم سیلورین ممكن ساخت.