بررسي اثرات بكارگيري روش هاي مديريت تقاضاي سفر شهري در بهبود سهم حمل و نقل عمومي (مطالعه موردي شهر يزد)

ازدحام و تراكم ترافیك در شهرهای بزرگ مشكلی است كه بطور روزافزون در همه جای دنیا در حال گسترش است. این معضل علاوه بر اثرات منفی زیست محیطی، باعث نارضایتی شهروندان از وضعیت حمل و نقل شهری،كاهش ایمنی، بالارفتن هزینه های سفر و بالارفتن میزان تصادفات درون شهری می گردد. بدلیل محدودیت های فراوان در خصوص گسترش امكانات و زیرساخت های موجود، از مهمترین راهكارهای برطرف كردن معضلات ترافیك به خصوص در نقاط مركزی شهر ها، استفاده ی حداكثری از پتانسیل های موجود و سامانده ی آنها می باشد. یكی از مهمترین این روش ها برای كاهش معضلات ترافیكی و افزایش سهم حمل و نقل عمومی در شهرها، بكارگیری راهكارهای مدیریت تقاضای سفر می باشد. در این مقاله، تمركز بر روش های قیمت گذاری مدیریت تقاضا، یكطرفه سازی معابر و مدیریت پاركینگ به عنوان سیاست های محدود سازی استفاده از وسایل نقلیه ی شخصی (سیاست های دفعی) و بهبود حمل و نقل عمومی از طریق ایجاد یك سیستم اتوبوس رانی تندرو با امكانات مناسب به عنوان سیاست تشویقی(سیاست جذبی)، میباشد. در این راستا، ابتدا به معرفی روش های قیمت گذاری معابر، قیمت گذاری پاركینگ، یكطرفه سازی معابر و ایجاد سیستم اتوبوسرانی تندرو پرداخته شده است و سپس تجارب موجود در خصوص پیاده سازی این راهكارها در كشورهای مختلف و كلان شهرهای ایران، مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق برای بررسی رفتار انتخاب وسیلهی مردم شهر یزد در قبال اعمال سیاست های مذكور، از روش رجحان برتر (Stated Preference) استفاده گردیده است. این بررسی از طریق مصاحبه و تكمیل 400 پرسشنامه، كه در هر كدام از آنها 4 سناریو مطرح شده بود، با مصاحبهی حضوری افرادی كه در روزهای آمارگیری برای انجام سفر خود، از خودروی شخصی، موتور سیكلت و یا تاكسی استفاده كرده بودند، انجام گردید. نتایج آمار توصیفی بدست آمده از این پرسشنامه ها حاكی از آن است كه در صورت اعمال تركیب مناسبی از سیاست های قیمت گذاری، یكطرفه كردن معابر و ایجاد سیستم اتوبوسرانی سریع، سهم طریقهی سفر با خودروی شخصی كه در حال حاضر در نمونه مورد بررسی 80 درصد می باشد، قابلیت كاهش یافتن به 25 درصد، سهم طریقه ی سفر با موتورسیكلت از 16 در صد فعلی به 7درصد و سهم طریقه ی سفر ب ا تاكسی از 4 درصد كنونی به 2درصد را دارامی باشد.همچنین در صورت ایجاد یك سیستم اتوبوسرانی تندرو مناسب در تركیب با سیاست های مذكور، این سیستم می تواند سهم تا 64 % سفرهای روزانه شهری را به خود اختصاص دهد.