تحليل مكاني بارش با استفاده از ژئواستاتيستيك و سيستم اطلاعات جغرافيايي

اطلاعات و داده های هیدرولوژی خصوصاً بارندگی نقش مهم و تعیین كننده ای در مطالعات زیربنایی منابع آب و طرحهای آب و خاك دارند . اما غالباً فرآیندهای بارندگی، بخصوص در مقیاس های زمانی كوتاه مدت، به اندازه ای پیچیده اند كه فقط با استفاده از آمار و احتمالات می توانند توجیه و تفسیر شوند . بحث تحلیل مكانی بارندگی برای مقیاس های زمانی كوتاه مدت در مطالعات ارقام سیل و هیدروگراف آنها بسیار مهم می باشد و بخصوص هنگامی كه داده های ثبت شده از سیل كم باشد، در این صورت استفاد ه از مدل بارندگی - رواناب اجتناب ناپذیر خواهد بود و نقش تحلیل مكانی بارندگی بسیار خود نمایی خواهد كرد . برای تبدیل اطلاعات داده های نقطه ای به داده های مكانی روش های متفاوتی ارائه شده است كه هدف این پژوهش تولید داده ها به كمك روش زمین آمار (ژئواستاتیستیك ) می باشد. در این پژوهش برای بررسی كارآیی روش ها و متدولوژی مورد نظر در تحلیل مكانی بارش، واقعه سیل بهمن ماه 1371 در شرق استان هرمزگان مورد بررسی قرار گرفته است .در این پژوهش نتایج تحلیل مكانی بارندگی با استفاده از روش های میانیابی موجود در نرم افزار IDRISI32 و استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی با نتایج روش تحلیل مكانی بارندگی به روش دستی مورد مقایسه قرار گرفته است . بررسی نتایج بیانگر آن است كه دقت روش دستی در تحلیل مكانی بارندگی و در نهایت برآورد سیلاب در منطقه در مقایسه با سایر روش های كامپیوتری از جمله كریجینگ (بدون متغیر كمكی )، پلی گون تیسن، روش Interpol,TPSS,Trend ,Tin بیشتر است و نتایج روش دستی به واقعیت نزدیكتر می باشد. همچنین از بین روش های كامپیوتری روش TPSS با توان 2 و كریجینگ نیز دارای دقت بالاتری در تحلیل مكانی بوده و نتایج آن را نیز می توان در تح لیل مكانی به دلیل سرعت محاسبات و روش آسان و عدم دخالت فاكتور خطای انسانی در محاسبات اولیه بكار برد.

Hydrological information and data specially rain data play important role in basic studies of water resources and water and soil designs. But frequently rain processes, specially in short time scales, are so complicated that can only be analysed using statistics and probability fundamentals. The subject of spatial analysis of rain of short time scales is important for different purposes .such as floods and their hydrograph, specially when registered data are few. In this case using rain-run off model is inevitable, and the role of spatial analysis of rain will be obvious. In order to change point data to spatial data, different methods have been presented. The aim of this research is to produce data using geostatistic. In this research the rainfall and flood recorded for spatial analysis in East of Hormozgan province in Bahman ١٣٧١ has been reviewed. The results of rain spatial analysis using different methods of interpolation available in software IDRISI٣٢ and the geographical information system has been compared with the results manual method. Considering that the results of the manual method is more accurate for rain spatial analysis for evaluating the flood in this region, in comparison with other computer methods including kriging, polygon Thissen, interpol, TPSS, Trend, Tin the results of manual method is more accurate. Also among computer methods, TPSS (with power ٢) and kriging show more accuracy in spatial analysis and their results because of fast calculation, simplicity, and lack of human errors in initial calculation are highly recommonded.