مديريت جامع منابع آب: چالشها و دغدغه هاي حوضه آبريز اهرچاي

رویكردهای گذشته مدیریت منابع آب كه به ارتباطات میان اجزا مختلف چرخه آب توجه كافی نداشته و مدیریت منابع آب را براساس تقسیمات سیاسی و به تفكیك اجزا مختلف تدوین نموده، موجب شده است تا اجزا مختلف سیستم های منابع آب دچار مشكلات جدی كمی و كیفی شوند. براین اساس امروزه رو یكرد مد یریت جامع منابع آب در حوضه آبریز توسعه یافته تا یكپارچگی بین عناصر سیستم و فعل و انفعالات فیزیكی و ساختار ی آن حفظ گردد. هر چند مدیریت به هم پیوسته منابع آب ممكن است به دلایل مختلف ، آرمانی و دور از دسترس به نظر برسند ولی حركت به سوی آن یك چالش حرفه ای در همه جوامع وابسته به آب است . برا ی دستیابی به اهداف مدیریت جامع آب لازم است تا به شرایط ویژه ای كه ممكن است در حوضه ایجاد شده واجزا مختلف سیستم را تحت تاثیر قرار دهد توجه ویژه ای نمود. یكی از شرایطی كه در مدیریت جامع حوضه آبریز می تواند شرایط خاصی را به وجود آورده و مستلزم پیش بینی تمهیداتی باشد ، پدیده خشكسالی است . حوضه آبریز اهرچای در گذشته با وجود منابع آب سطحی قابل توجه به دلیل عدم وجود تأسیسات تنظیم و ذخیره سازی مناسب منابع آب و یا عدم بهره برداری صحیح از آنها، از آسیب پذیری قابل توجهی در شرایط خشكسالی برخوردار بوده است. احداث سد ستارخان به مقدار قابل توجهی آسیب پذیری منطقه را كاهش داده است ولی روند عملكرد و بهره برداری از این سد نشان دهنده لزوم برنامه ریزی جامع در مدیریت منابع و مصارف منطقه بوده و براین اساس مدیریت جامع منابع آب حوضه اهرچای در شرایط خشكسالی، ضروری می باشد. در مقاله حاضر ساختار مطالعات صورت گرفته در حوضه آبریز اهرچای در جهت دستی ابی به مدیریت جامع در سطح حوضه آبریز تشریح می گردد. در راستای این مطالعات بخش های مختلف سیستم مدیریت منابع آب حوضه اهرچای اعم از منابع و مصارف با در نظر گرفتن تغییرات ناشی از تغییر اقلیم، وضعیت خشكسالی منطقه، وضعیت بهره برداری از سد ستارخان و همچنین مد لهای پایش و پیش بینی و شبیه سازی وضعیت آتی سیستم در شرایط اضطراری مورد بررسی قرار گرفته اند. جهت فراهم كردن امكان اعمال سیاست های مدیریت جامع به هنگام در سطح حوضه آبریز، سیستم پشتیبانی در تصمیم گیری تدوین شده است . به این ترتیب فرآیندهای مختلف مدیریت جامع سازماندهی شده و در حداقل زمان می توان آنها را عملیاتی نمود. با شناسایی و پرداختن به چالش ها و دغدغه های مدیریت این حوضه و با استفاده از رویكرد های ایجاد شده و با تصمیم گیری به هنگام، ریسك خسارات ناشی از خشكسالی می تواندبه میزان قابل توجهی كاهش یا فته و اطمینا نپذیری تامین آب در حوضه آبریز افزایش می یابد.