جايگاه محله در شهر اسلامي و بررسي علل ناپايداري آن در بافت مركزي شهر مشهد، نمونه؛ محله سرشور

محله سرشور یكی از 6 محله قدیمی شهر مشهد است كه در جنوب غربی حرم مطهر قراردارد . نگاهی به گذشته تاریخی محله بیانگر جایگاه مهم آن در شهر مشهد می باشد. به گونه ای كه در سال 1221 به میزان %11.51 از جمعیت شهر مشهد را شامل می شده است . همچنین مطالعات انجام شده در سال 1351 نشان دهنده وجود بافت همگن اجتماعی اقتصادی و تمایل به ماندگاری بالای ساكنین در محله بوده است . با این حال تحولات صورت گرفته طی دو دهه اخیر تنزل مرتبه اجتماعی محله، خروج گروه های جمعیتی و غلبه سالخوردگان و در مجموع وضعیت ناپایدار محله را نشان می دهد. كه در صورت تداوم، حذف محله از فضای شهری مشهد را به همراه خواهد داشت. بر این اساس مهمترین مساله این مطالعه بررسی علل ناپایداری محله طی سال های اخیر است . لذا در این مطالعه ضمن استفاده از روش های كمی و كیفی، ابتدا به ارزیابی تحولات محله پرداخته شد و در ادامه ضمن مراجعه مكرر به محله و انجام مشاهدات دقیق و مصاحبه های عمیق با ساكنین محله، علل ناپایداری آن مورد بررسی قرار گرفت. نتایج این مطالعه نشان داد كه بر خلاف دیدگاه موجود در خصوص بافت های فرسوده، كه فرسودگی را مهم ترین عامل ناپایداری آن عنوان می كند، در محدوده مورد مطالعه نوسازی های انجام شده به دلیل عدم انطباق آن با شرایط اجتماع محلی، منجر به تغییر محتوا و كاركرد محله و در ادامه گسست همبستگی اجتماعی و خروج جمعیت از آن و در نهایت ناپایداری آن شده است.