بازخواني ابعاد معماري كاروانسراي سعدالسلطنه قزوين

در این پژوهش به بازخوانی ابعاد معماری كاروانسرای سعدالسلطنه قزوین، به عنوان بزرگترین كاروانسرای درون شهری ایران و نمادی از هویت شهر قزوین، جهت شناخت درست و آگاهی بخشی پرداخته شده است. روش پژوهش به صورت توصیفی تحلیلی انجام پذیرفته است كه اطلاعات توصیفی از - طریق مطالعات كتابخانه ای، با مطالعه اسناد مرتبط با كاروانسرای سعدالسلطنه و همچنین برداشتهای میدانی از كاروانسرا در طی چندین بازدید، گردآوری گردیده است. سپس با استفاده از این اطلاعات، دلایل شكلگیری كاروانسرای سعدالسلطنه، معرفی و تحلیل معماری فضاهای كاروانسرا، گونه شناسی عناصر كالبدی كاروانسرا، سبك شناسی، تزئینات و همچنین ویژگی های بارز كاروانسرا مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. نتایج پژوهش نشان میدهد كه این كاروانسرا در دوره قاجاریه، بنابر نیاز شهر قزوین و همچنین به جهت قرارگیری در راه تجاری ابریشم، با استفاده از مصالح بومی شكل گرفته و طراحی كاروانسرا كاملا براساس شرایط اقلیمی و در نظر گرفتن فرهنگ بومی و بر اساس سبك معماری اسلامی شكل گرفته است. به طوری كه در اوج شكوفایی، كاروانسرای سعدالسلطنه باعث رونق اقتصادی شهر شده و محلی برای تبادل فرهنگ و معرفی سبك معماری بنا به مسافران و تجار دیگر شهرها و كشورها بوده است. طراحی بنا به گونهای بوده است كه هم به كاركرد تجاری و هم به كاركرد اقامتی پاسخگو بوده است. تقسیم بندی فضاها و نحوه دسترسی فضاها به یكدیگر كاملا براساس نوع استفاده از فضا و اهمیت آن تعبیه شده است. نورگیری فضاها با توجه به نوع كاركرد فضاها طراحی گردیده است. مقیاس انسانی و سبك معماری اسلامی در تمامی ابعاد معماری از طراحی فضاها و نماها و نقوش تا ابعاد كالبدی و فضایی دیگر بنا كاملا مشهود است. بنابر مطالعات صورت گرفته در این پژوهش ، شكل هندسی و تناسب و ارتباط فضاها با یكدیگر و تزئینات ساده و بازی با نور به شكل شگفت انگیز در این بنا، همچنین سادگی در ارتباطات فضاها با یكدیگر و شكل منظم هندسی اجزای آن، استفاده از تزئینات پیشرفته و هماهنگ با محیط در آن زمان، طراحی منسجم و مناسب برای كاركرد كاروانسرا و استفاده از معماری بومی و ملی و نمایاندن آن در ساخت مجموعه باعث شهرت كاروانسرا به عنوان بزرگترین كاروانسرای درون شهری در ایران شده است.