نقش و تأثير آب در ادراك محيطي معماري باغ هاي ايراني

آب به عنوان مایه حیات و زندگی اهمیتی فوق العاده در دیدگاه ها، فرهنگ ها و اساطیر دنیا داشته و نقش آن فراتر از نقش عملكردی به مثابه نمادی از پاكی، زایش و زیبایی مورد توجه قرار گرفته است. در ایران باستان، آب پیام آور روشنایی و پاكی به شمار میرفت و از ارزش زیادی برخوردار بود. معماری ایرانیان نیز باتوجه به ویژگی منطقی و بومی آن همواره درصدد بوده است تا به بهترین نحو ممكن از امكانات محیط و آب كه یكی از مهم ترین آنها به شمار می رفته است، استفاده نماید و جدای از بحث عملكرد و نیاز فیزیكی همواره به دنبال آب باشد تا از وجه جمال و كمال آب نیز در ساخت بنا استفاده كند، لذا آب به عاملی در جهت آرامش بدل می شودو در معماری انواع بناها وارد می شود كه بارزترین حضور آن را در باغ های ایرانی شاهد هستیم. باغ سازی از زمانهای پیش از تاریخ همواره جزء جدانشدنی زندگی بشر محسوب می شده و خود در همه دوره ها در دیگر رشته های هنر تأثیر و نقش عمده ای داشته است. باغ ایرانی از سه عنصر آب، گیاه و فضای معماری تشكیل شده است. آب به عنوان یكی از عناصر چهارگانه آفرینش، جایگاه ویژه ای در فرهنگ كهن ایران دارد. اصلی ترین عاملی كه همواره به باغ های ایرانی حیات می بخشیده آب جاری بوده كه در جویهای كم شیب به حركت درآمده و منظره و هوای باغ را مطبوع و دلپذیر می ساخته است. آب با حضور خود در باغ طراوت، نشاط، حركت و زیبایی را می آفریند. نحوه ظهور و حضور آب در باغ براساس مفاهیم خاصی صورت می پذیرد و توزیع آن نیز پیرو نظم و قاعده ای است كه از یك سو به ویژگی های فیزیكی و فنی آب و آبیاری توجه كرده و از سوی دیگر مفهوم واری، زیبایی شناسی، منظرسازی و معماری را مورد توجه قرار داده است. در باغ ایرانی، معماری باغ، معماری آب است و درهم آمیختگی آب و بنا پدیدآورنده حماسه ای بی نظیر از شعر و شكوه و موسیقی در خلوت درختان است. باغ سازی ایرانی از زمان حضور آب به استقبال بی نظیر از آن می پردازد، آنجا كه حتی بنای باشكوهی به عنوان مظهرخانه، ورود آن را به باغ ندا كرده و مقدمش را چنان در خور پاس می دارد كه بایسته است و از آنجاست كه آب با شیوه ای سنجیده و هوشمندانه، در مسیر جاری می گردد، در حوض ها و آب نماها حضور می یابد و در آب شره ها و فواره ها فریاد برمی آورد و با حركت و صدا و نما و طراوت خود جلوه گری می كند. با توجه به ماهیت پژوهش و اهداف آن، روش تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی است. درراستای این پژوهش ابزارهای اصلی گردآوری اطلاعات، اسناد و منابع كتابخانه ای می باشد.