بررسي عوامل پنهاني تعيين كننده عملكرد دانه گندم دوروم (triticum durum) با استفاده از تجزيه عامل‌ها در منطقه اهواز

به منظور شناخت عوامل پنهانی موثر و صفات مهم تعیین‌كننده عملكرد دانه گندم دوروم تحت شرایط تاری كاشت‌های متفاوت و تنش رطوبتی درمراحل نموی مختلف، ازمایشی در سال زراعی 1391-1390 در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه كشاورزی و منابع طبیعی رامین در قالب اسپلیت – پلات بر پایه طرح بلوك‌های كامل تصادفی با 5 تكرار انجام شد. تجززیه به عامل‌ها روش آماری چند متغیره‌ی است كه به منظور درك روابط علی و معلولی بین صفات و كاهش تعداد زیادی از صفات به فاكتورهای مهم تعیین‌كننده عملكرد استفاده می‌شود. آنالیز داده‌ها براساس تجزیه به عامل‌ها بع از استخراج عامل‌ها از طریق استخراج ریشه‌های راكد و میزان درصد واریانس تجمعی تبیین شده توسط عامل‌ها و چرخش به روش واریماكس و نرمال‌سازی به روش كیسر میر نشان داد كه 603/91 درصد ازتغییرات كل داده‌ها مربوط به 6 عامل اصلی اول می‌باشد. براساس نتایج حاصل از بررسی ضرایب عاملی می‌توان گفت كه برای داشتن عملكرد دانه بیشتر در شرایط آب و هوایی استان خوزستان باید به حفظ صفات تعداد دانه در سنبله، تعداد سنبله در واحد سطح و وزن هزار دانه اهمیت بیشتری داده می‌شود. بذل توجه بیشتر به مدیریت تولید گندم دوروم تحت شرایط محیطی توأم با تنش استان خوزستان می‌تواند نقش كلیدی در افزایش عملكرد این محصول داشته باشد.