بهينه سازي تاريخ كشت ديم به منظور افزايش بهره وري بارش ( گياه عدس )

وضعیت رطوبتی و دمای خاك دو عامل اساسی در تعیین تاریخ كشت دیم می باشد كه بر میزان عملكرد و بهره وری بارش موثر می باشد. كشت زود هنگام و عدم وجود شرایط دمایی مناسب باعث خواهد شد بذرها جوانه نزده و توسط مورچه ها به اعماق خاك منتقل شوند، از طرف دیگر كشت دیر هنگام سبب از دست رفتن فرصت استفاده از باران و كاهش عملكرد محصول می شود. از این رو تهیه ی مدلی جهت بهینه سازی تاریخ كشت، می تواند تاثیر زیادی در افزایش عملكرد محصولات دیم داشته باشد. به همین منظور مدلی جهت تعیین تاریخ كاشت مناسب در قزوین تدوین گردید كه اساس آن بر پایه ی بیلان رطوبتی خاك و دما در منطقه ی ریشه می باشد. اجزاء اصلی بیلان در این مدل عبارت بودند از میزان تبخیر از سطح خاك، تعرق گیاه كه بر اساس ضریب گیاهی دوگانه محاسبه شد و همچنین اطلاعات بارندگی منطقه. سپس با رسم مقادیر تبخیر تعرق روزانه و رطوبت باقی مانده در خاك، تاریخ كشت طوری تعیین گردید كه گیاه با كمترین تنش خشكی در طول دوره ی رشد مواجه شود. براساس خروجی های مدل تدوین شده دو تاریخ كشت 15 و 25 فروردین ماه برای گیاه عدس در سال 1331 تعیین شد و برای تعیین تاثیر تاریخ كاشت بر میزان عملكرد گیاه، آزمایشی صحرایی در قالب بلوك های كامل تصادفی با دو تیمار و سه تكرار انجام شد. نتایج نشان داد تاریخ كشت اثر معنی داری بر عملكرد دانه، تعداد دانه در واحد سطح و عملكرد بیولوژیكی عدس دیم در سطح 1% داشت. تاخیر در زمان كاشت باعث شد عملكرد دانه و بیوماس به ترتیب 01 % و 41 % كاهش پیدا كند، همچنین تعداد غلاف دربوته و شاخص برداشت نیز در سطح 5% معنی دار بودند، دیگر اجزای عملكرد مانند وزن صد دانه، ارتفاع بوته، تعداد دانه در غلاف، نسبت پوكی و تعداد شاخه های فرعی تفاوت معنی داری نداشتند.