در آمدي برفلسفه حقوق

فلسفه حقوق به بحث از معنا و مبنای الزام آور بودن قواعد حقوقی و تمایز قواعد حقوقی، اخلاقی و مذهبی می پردازد . فلسفه حقوق به نظریه های كلی درباره حقوق، قطع نظر از نظام یا شعبه خاص توجه دارد . در زبان فارسی این مباحث در ذیل عناوینی چون كلیات حقوق و نظریه كلی حقوق هم بحث می شود . فلسفه حقوق دانشی میان رشته ای و شاخه ای از علوم فلسفه و حقوق است كه در مورد مبانی و اهداف قواعد حقوقی و تمایزات آنها از یكدیگر و تشخیص قواعد صحیح بحث میكند. در این رشته نظریه های كلی درباره حقوق مطرح شده و به تمایزات قواعد حقوقی، اخلاقی و مذهبی و تفاوت قانون خوب و بد پرداخته می شود . فلسفه حقوق قدمتی به اندازه خود حقوق دارد و از وقتی كه قواعد حقوقی به منزله اموری مقدس و لازم الاجرا درآمدند، بحث در مورد فلسفه و مبنای ارزش این قواعد، تبیین ماهیت قانون و معرفی ویژگیهای مختلف نظامهای حقوقی آغاز شد. اختلاف نظر در این زمینه باعث ایجاد مكاتب مختلفی شده است. همچون نظریه حقوق طبیعی یا حقوق فطری ، نظریات تحقیقی (پوزیتویستی) دو مكتب كلاسیك فلسفه حقوق هستند. پیروان حقوق طبیعی معتقدند حقوق و قوانین برگرفته از عقل و طبیعت است و اعتبار آن ناشی از همین است اما در مكاتب تحققی كه خود به شاخه های مختلفی تقسیم میشوند اعتبار قوانین ناشی از اراده قانونگذاری است كه آنها را وضع كرده و چیزی به نام حقوق طبیعی وجود ندارد . در این مقاله، ابتدا ضمن تعریف واژه های مربوط، به سابقه تاریخی فلسفه حقوق اشاره شده، و جهات نیاز به تدوین فلسفه حقوق مطرح می شود و با تعیین موضوع فلسفه حقوق، مكاتب حقوقی معرفی و مبنای حقوق از دیدگاه مكتب های تحققی و آرمانی و حقوق فطری و اسلام بیان می شود، آن گاه انتقادات وارد بر مكاتب حقوق طبیعی و پوزیتویستی به اختصار شرح داده می شود . در ادامه، مبحث مهم هدف حقوق در نظریه فردگرایان و اجتماع گرایان را طرح و به اختصار بررسی می شود .