معرفي و توصيف اشكال مختلف نرم افزارهاي تحليل داده هاي كيفي

این مقاله به هدف معرفی و توصیف اشكال مختلف نرم افزارهای تحلیل داده های كیفی و نحوه بهره گیری از آنها در مطالعات كیفی نگاشته شده است. بسته های نرم افزاری كیفی مجموعه ای از برنامه ها هستند كه به منظور مدیریت و سازماندهی داده ها مورد استفاده قرار میگیرد. این نرم افزارها با گذر زمان و طی سیر تكاملی خود، فراتر از كد گذاری و بازیابی پیش رفته و اكنون برای ساخت الگوهای مفهومی و نقشه های گرافیكی از یافته ها نیز استفاده می شوند. نرم افزار تحلیل داده های كیفی را می توان به عنوان جعبه ابزاری توصیف نمود كه به كاربران در جهت سازماندهی و ثبت مفاهیم و مقوله ها از داده ها و همچنین در دسترسی و بازیابی به اطلاعات ثبت شده و سازماندهی شده كمك میكند. نرم افزارهای تحلیل دادههای كیفی موسوم به QDAS متفاوت از نرم افزارهای تحلیل داده های كمی مانند SPSS ،SAS و ... می باشند و از اصول و قواعد یكسانی برای تحلیل داده ها پیروی نمی كنند. اما اگرچه این نرم افزارها اصول و قواعدی خاص برای تحلیل داده ها ارائه نمی دهند، ولی با نظارت بر مسیر انجام پژوهش (جمع آوری داده ها، مدیریت و سازماندهی داده ها، ارائه گزارشها و ...) به حجم گسترده و وضعیت گاه آشفته داده های مطالعه كیفی سامان می بخشند. امروزه اشكال مختلفی از نرم افزارهای تحلیل داده های كیفی وجود دارد كه هر كدام دارای امكانات و قابلیت هایی خاص هستند و برای تحلیل انواع خاصی از داده ها مناسب هستند. در این مقاله تعدادی از انواع متداول آنها به صورت مختصر توصیف شده اند.