بررسي تطبيقي نقوش منسوجات دوره صفوي با قرون اوليه اسلامي (از قرن اول تا اواخرسلجوقيان)

بررسی نقوش و طرح های به كاررفته توسط هنرمندان یك دوره زمانی در بسیاری موارد انعكاسی از ویژگی های عقیدتی یا اجتماعی – فرهنگی آن دوره زمانی به شمار می رود. لذا علاوه بر اینكه نشان دهنده سطح و جایگاه هنری مردم آن عصر زمانی می باشد تا حد زیادی می تواند اطلاعات مفیدی در خصوص نحوه نگرش و دیدگاه آنان به زندگی به دست دهد. از سوی دیگر بررسی اشتراكات و افتراقات بین عناصر هنری اعصار و دوره های مختلف تاریخ یك ملت انعكاسی است از تفاوت ها و شباهت هایی كه در فرهنگ و روحیات مردمان این دو عصر وجود داشته است. هنر فرش بافی از اصیل ترین هنرهای ایرانی به شمار می رود كه روند تكامل آن حاصل ذوق و قریحه ایرانیان در اعصار و دوره های مختلف است. با این كه كشور ما در طول تاریخ حوادث و رویداد های ناگوار متعددی را پشت سر گذاشته است اما هنرمندان قالی بافی ایرانی دركلیه فراز و نشیب ها توانسته اند حیات و جایگاه این هنر اصیل و بی بدیل ایرانی را حفظ كرده و آن را به دست نسل كنونی بسپارند. در عصر حاضر مطالعه شناخت هر چه بهتر عناصر این هنر در دوره های مختلف تاریخ ایران می تواند هنرمندان را در حفظ و غنابخشی هر چه بهتر این هنر یاری كند. هدف تحقیق حاضر مطالعه تطبیقی نقوش به كار رفته در قالی و منسوجات عصر صفوی و قرون اولیه ورود اسلام به ایران ( تا اواخر دوره سلجوقی) است. در هر دو دوره تاریخی هنرهای بافندگی در ایران دچار تغییرات بنیادی شده و به تبع آن در نقوش نیز اصلاحات و تغییراتی بوجود آمده است .روش به كار رفته در این پژوهش توصیفی –تحلیلی بوده است و اطلاعات نیز عمدتا با روش اسنادی و مرور منابع موجود در این خصوص گردآوری شده است. بدین ترتیب ابتدا پیشینه موضوع و سپس تعریف و تاریخچه ای از هنر قالی بافی ایران ارائه و در ادامه انواع نقش های به كار رفته در قالی های ایرانی به طور كلی و سپس برای دو عصر مورد نظر جداگانه تشریح شده است. در پایان از طریق مقایسه نقوش) در دو دوره زمانی(، شباهت ها و تفاوت های آنها تبیین گردیده و نهایتا نتایج حاصل از پژوهش ارائه شده است.