نقش فرهنگ در روابط خارجي جمهوري اسلامي ايران در منطقه آسياي مركزي (با تأكيد بر افغانستان و تاجيكستان)

آسیای مركزی از دیرباز بخشی از قلمرو تمدنی و تاریخی ایران بوده است. حوزه تمدنی و فرهنگی ایران بسیار گسترده تر از مرزهای سیاسی فعلی آن می باشد. بخش وسیعی از همسایگان و كشورهای همجوار ایران و از جمله مناطقی كه امروزه از آن تحت عنوان آسیای مركزی یاد می شود، در گذشته دور جزئی از قلمرو ایران به شمار می آمدند. از همین رو اشتراكات فرهنگی زیادی میان جمهوری اسلامی ایران و كشورهای منطقه آسیای مركزی وجود د ارد از جمله این اشتراكات فرهنگی را می توان به زبان فارسی، موسیقی، معماری، آبادب و رسوم كهن و مشترك اشاره كرد كه این اشتراكات می تواند بر روی روابط ایران با كشورهای این منطقه تأثیر گذار باشد. تحولات دهه های اخیر در حوزه روابط بین الملل حاكی از اهمیت مقوله فرهنگ در دست یابی به اهداف و بهبود روابط میان د ولت هاست حتی امروزه از فرهنگ در حوزه روابط بین الملل به عنوان قدرت نرم یاد می شود كه زمینه نفوذ و تأثیر گذاری دولت ها را می تواند به همراه داشتهب اشد. در این پژوهش سعی شده با بررسی و تعریف مفهوم فرهنگ و كاركردهای آن، به ویژه در حوزه سیاست و روابط خارجی، و با رویكردی تاریخی و توصیفی، به تحلیل و تبیین سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران در حوزه ی آسیای مركزی بپردازد. لذا سئوالی كه مطرح می شود این است كه آیا جمهوری اسلامی ایران با توجه به اشتراكات فرهنگی- تمدنی خود با كشورهای منطقه آسیای مركزی و به ویژه تاجیكستان و افغانستان توانسته ا ست از این مقوله در راستای اهداف و منافع ملی خود در این منطقه بهره مند شود یا خیر؟