تحليلي بر شهرهاي بزرگ جهان اسلام

شهرهاي جهان اسلام روز به روز در حال توسعه و گسترش اند و رفته رفته درصد بالایی از مسلمانان به زندگی شهري روي می آورند. مطالعه این شهرها در كالبد ملی، ناحیه اي و محلی ضرورت اجتناب ناپذیر دارد. لیكن تجزیه و تحلیل فراملی شهرهاي جهان اسلام به عنوان موضوعی نسبتاً مجرد از نظر علمی در خور توجه می باشد. در این مقاله سعی بر آن است تا میزان شهرنشینی، تراكم جمعیت، رتبه بندي جهانی شهرهاي بالاي یك میلیون نفر كشورهاي عمده اسلامی بررسی و طبقه بندي شوند. این تحقیق كه با روش اسنادي و بر پایه اطلاعات آماري انجام گرفت، توانست نتایج و یژه اي بدست آورد، از جمله: هفت شهر از مجموع هفتاد شهر جهان اسلام (بالاي یك میلیون نفر) جزء 30 شهر بزرگ جهان اند و همچنین نوعی طبقه بندي از مادرشهرهاي بزرگ جهان اسلام بر پایۀ عملكرد غالب آن ها حاصل گردید كه عبارت اند از: شهرهاي زیارتی گردشگري (مكه، مدینه، مشهد، شیراز و اصفهان) شهرهاي بندري (كازبلانكا، طرابلس، استانبول، اسكندریه و كراچی) شهرهاي سیاسی (آنكارا، ریاض، تهران، بغداد و كابل) شهرهاي نواحی پرتراكم (بیروت، پیشاور، فیصل آباد، كراچی، داكا) و شهرهاي نفتی (دوبی،كویت و جده). در این مقاله كوشش بر این بوده است كه جمعیت، تراكم و رشد جمعیت شهري كشورهاي اسلامی مورد مطالعه قرار گیرد و مادرشهرها در نواحی با تراكم پایین كه جمعیت نسبی آن كمتر از 15 نفر در كیلومتر مربع و گروه دیگر از مادرشهرهاي اسلامی در نواحی با تراكم بالاي جمعیت بیش از 150 نفر در كیلومتر مربع مورد بررسی قرار گیرند.