بررسي آبشويي خاكهاي شور و سنگين بافت دشت تبريز

عملیات آبشوئی در اراضی شور دشت تبریز (قم تپه صوفیان)انجام یافت. اهدافی كه در این كار تحقیقاتی دنبال شد عبارت بودند از : -1 كوتاه نمودن مدت زمان آبشوئی در اصلاح خاكهای شور با بافت سنگین 2- صرفه جوئی در آب به دلیل محدود بودن منابع آبهای شیرین در كشورمان 3- زیر كشت بودن اراضی اصلاح شده و برداشت محصول در قابل قبول. برای این منظور زمین یبه مساحت یك هكتار از اراضی فوق را بعد از تسطیح به سه قسمت تقسیم نمودیم. قسمت اول شخم عادی به عمق 25 الی 30 سانتیمتر .قسمت دوم شخم عمیق به عمق 45 الی 50 سانتیمتر و قسمت سوم با استفاده از subsoiler به عمق 75 الی 80 سانتیمتر نرم گردید.با در نظر گرفتن خصوصیات فیزیكی خاكهای منطقه كانال زهكشی به عمق 2 متر حفر گردید. كمیت آب آبشوئی از فرمول والابیف و با در نظر گرفتن ضریب نمك زدائی خاك محاسبه گردید. آبشوئی هر كدام از واریانت های سه گانه سه بار و هر بار با 3000 متر مكعب در هكتار آب انجام یافت. شاخصهای كیفیت آب آبشوئی شامل TDS,EC,pH ، كاتیون ها و آنیون های محلول تعیین ؛ روابط یونی مانند RSC,SAR محاسبه گردید . همین آزمایشات در مورد خاك هر سه واریانت با حفر پروفیل های خاك تا عمق 150 سانتیمتر و نمونه برداری از آنها در سه تكرار انجام یافت. با استفاده از رابطه كاپون تاثیر SAR آب آبشوئی بر ESP خاك مشخص گردید . مقدار آبی كه بعد از هر بار آبشوئی از واریانت های سه گانه به كانال زهكش منتقل شده بود اندازه گیری و با تجزیه آب زهكش تركیب و مقدار نمكهای موجود در آن مشخص گردید. با حفر چاههای پیزومتر در واریانت های سه گانه تغییرات عمق آبهای زیرزمینی و همچنین دینامیك نمكها در این آبها طی مراحل مختلف آبشوئی تعیین گردید . برای جلوگیری از خطاهای احتمالی در تجزیه و محاسبات ، اقدام به تعیین بالانس آب و نمك شد. عوامل افزاینده به آب آبشوئی مانند نزولات جوی و پارامترهایی كه موجب كاهش آب آبشوئی می شد (آب مصرفی جهت رساندن رطوبت خاك به حد FC ) ،اجزاء بالانس آب را تشكیل می داد. بالانس نمك در خاك نیز به ترتیب فوق انجام یافت. بعد از خاتمه عملیات آبشوئی درصد نمكهای خاك در عمق عمومی 100-0 سانتمتری در واریانت اول از 2/43 به 1/47 در واریانت دوم از 2/20 به 1/14 و درواریانت سوم از 2/20 به 0/38 تقلیل یافت. ارقام فوق مشخص نمود كه در واریانت اول با ایجاد شخم عادی و آبشوئی موفق به اصلاح خاك در زمان محدود نشده ، در واریانت دوم نصف نمكهای خاك شسته شده و در واریانت سوم نمكهای خاك به حدی رسیده كه مشكلی برای رشد گیاهان ایجاد نمی نماید. زمان لازم برای آبشوئی به ترتیب 146،95،58 روز در واریانت های سه گانه بوده است.