تاثير منابع مختلف ماده آلي و زير شكن بر اصلاح خاك شور و سديمي و ارزيابي اقتصادي تاثير آن بر عملكرد محصول

Effects of different sources of organic matter and subsoiling on reclamation of saline sodic soil and their economic evaluation on crop yield

به منظور بررسي تاثير ماده آلي و زيرشكني خاك بر تعديل خواص فيزيكوشيميايي نامطلوب خاك، طرحي با دو فاكتور: زيرشكني با دو سطح شامل: (بدون زيرشكني و زيرشكني خاك تا عمق 50-5 سانتي متر) به عنوان فاكتور اصلي و ماده آلي با چهار سطح شامل: (بدون افزايش ماده آلي ، تفاله ريشه شيرين بيان، پوسته شلتوك و بقاياي ذرت) به عنوان فاكتور فرعي به صورت كرتهاي نواري با طرح پايه بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار به مدت سه سال در اراضي ايستگاه آونجان رامجرد اجرا گرديد. نتايج نهايي طرح نشان داد كه تاثير افزايش ماده آلي در سطح يك درصد سبب افزايش عملكرد دانه گندم گرديده به طوري كه بقاياي ذرت با بيشترين توليد به ميزان 5250، تفاله ريشه شيرين بيان با 4992، پوسته شلتوك 4692 و كمترين محصول از عدم مصرف ماده آلي (شاهد) به ميزان 4350كيلوگرم در هكتار بدست آمده است. اعمال زير شكن در مقايسه با عدم اعمال آن على رغم افزايش عملكرد از لحاظ آماري معني دار نگرديد. اثرات متقابل ماده آلي و زيرشكني بر عملكرد دانه از لحاظ آماري معني دار نشد. تاثير منابع ماده آلي بر ميزان نفوذپذيري خاك در سطح يك درصد معني دار شده كه در اين بين به ترتيب بيشترين ميزان نفوذپذيري از تيمار بقاياي ذرت، تفاله ريشه شيرين بيان، پوسته شلتوك و كمترين آن از شاهد بدست آمده است. تاثير منابع مختلف ماده آلي بر ميزان كربن آلي (OC)، آهن (Fe) و شوري (EC) در مقايسه با شاهد در سطح 5 درصد معني دار گرديده كه بيشترين تاثير مربوط به تيمار بقاياي ذرت بوده كه باعث افزايش OC و Fe و كاهش EC در خاك گرديده است. ارزيابي اقتصادي طرح نشان مي دهد كه اقتصادي ترين تيمار نسبت به شاهد استفاده از بقاياي ذرت و بعد از آن به ترتيب تفاله ريشه شيرين بيان و پوسته شلتوك مي باشد. با انجام روش هاي اصلاحي مزبور و مديريت مناسب مي توان نتايج مطلوبي حاصل و بهره برداري بهينه تري را عايد نمود.

In this study, the effect of organic matter and subsoiling on the soil physico-chemical properties was evaluated. A strip design with the basic experimental design of RCBD with three replications was used in this study. Main factor was subsoiling with two levels including: 1) no subsoiling and 2) subsoiling at the depths of 45 to 50 cm. Subfactor was organic material with four levels including: a) without organic matter; b) applying 40 tons/ha dry matter of glycyriza root trash; c) applying 40 tons/ha dry matter of paddy hull; and d) applying 40 tons/ha dry matter of corn residues. This research was performed in Avenjan area of Fars province and was repeated for three years. Results showed that applying organic matters significantly increased the wheat yield (p<0.01). Maximum wheat yield was resulted from applying corn residues, while the minimum yield was resulted from applying no organic material. Subsoiling application had no significant effect on the wheat yield. The effect of the interaction between subsoiling and applying organic material on wheat yield was not significant. The effect of applying organic matter on the soil infiltration was significant (p<0.01) so that the maximum infiltration rate resulted from applying corn residues and applying glycyriza root trash, rice hull, and no organic matter (Controlling treatment) took the next places from the view point of soil infiltration rate. Organic matter application had significant effect on the soil OC, Fe, and EC. Applying corn residues had the maximum effect on the soil OC, Fe, and EC in such a way that applying corn residues increased the soil OC and Fe and decreased the soil EC. Economic evaluation showed that applying corn residues was the most economic treatment and applying glycyriza root trash and rice hull had the second and third places, respectively.