مطالعه چالش هاي اخلاقي و فقهي دارونمايي (پلاسيبو)

نوعی روش درمانی است كه در آن به جاي دارو، مادهاي فاقد ، ( placebo) استفاده از دارونما ضرر، همانند تركیب آب و شكر یا تزریق مایع نمكى داخل رگ، به بیمار تجویز می شود كه در واقع تأثیري بر فیزیولوژي بدن بیمار و سلامت وي ندارد، اما این واقعیت به او گفته نمی شود، بلكه بیمار گمان میكند كه توسط دارو تحت درمان است. متخصصان درحوزه روانشناسی و علوم تجربی بر این باورند كه ادراك بیمار و باور وي به دارو، سهم مهمی در بهبود حالش دارد. از منظر اخلاق، مطابق نظر نتیجه گرایان و به طورخاص سودگرایان اگر استفاده از دارونما به بهبود بیمار كمك كند، درست و اخلاقی است. اما وظیفه گرایان، برطبق سوگندنامه بقراط و نیز بر پایه لزوم رعایت اصل صداقت بین پزشك وبیمار، استفاده از دارونما را بر خلاف اصول اخلاقی میدانند. از نظر فقهی نیز استفاده از روش دارونمایی در دو سطح قابل بحث است: الف. جنبه درمانی؛ در این حالت بر فرض عدم وجود داروهاي واقعی، استفاده از دارونما كه فاقد خطر است، هر چند به منظور تلقین، بی اشكال است. ب. جنبه آزمایش و پژوهش؛ گاه استفاده از دارونما نه براي درمان بلكه به منظور آزمایشات پزشكی است؛ كشف داروها و روشهاي جدید درمان و یا حتی كاهش هزینه هاي درمان، زمینه اي است كه محققان را به سمت استفاده از روش دارونمایی سوق می دهد و این پرسش را مطرح می كند كه آیا از نظر اخلاقی و فقهی استفاده از چنین روشی، پسندیده و جایز است