اثر روش هاي خاك ورزي روي عملكرد آفتابگردان و حفظ رطوبت خاك در منطقه كالپوش شاهرود

Effect of tillage methods on sunflower yield and soil moisture content in Kalpoush territory of Shahrood.

به منظور بررسي اثر روش هاي خاك ورزي روي عملكرد آفتابگردان، آزمايشي در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با 4 تيمار؛ كشت بي خاك ورزي(1)، كشت با كم خاك ورزي (T2 و كشت رايج با و بدون جمع آوري كلش (T3 و T4) در 5 تكرار در تناوب آفتابگردان - گندم به مدت 4 سال در منطقه كالپوش شاهرود انجام شد. نتايج حاصل نشان داد، اختلاف رطوبت موجود در خاك تنها در عمق 10-0 سانتيمتر معني دار بود. تجزيه مركب درصد رطوبت در عمق هاي مختلف خاك نشان داد. ميانگين در صد در عمق 20-10 ساتيمتري تيمارهاي كم خاك ورزي بيشتر از شخم رايح بود و در عمق 70-50 سانتيمتري در تيمار بي خاك ورزي ميانگين درصد رطوبت از ساير تيمارها كمتر بود. اختلاف عملكرد آفتابگردان در سطح 1٪ و درصد روغن دانه در سطح 5٪ بين تيمارهاي چهار گانه آزمايش معني دار بود. بيشترين عملكرد مربوط به تيماركم خاك ورزي (1683 كيلوگرم در هكتار) و كمترين مقدار مربوط به تيمار شخم رايج با جمع آوري كلش (1279 كيلوگرم در هكتار) بدست آمد. بين تيمار كم خاك ورزي و بي خاك ورزي اختلاف عملكرد از لحاظ آماري معني دار نبود ولي مقدار عملكرد در تيمار كم خاك ورزي از ساير تيمارها بيشتر بود. و بين دو تيمار شخم رايج با و بدون جمع آوري كلش اختلاف عملكرد معني دار بود، كه مقدار عملكرد در تيمار شخم رايج بدون جمع آوري كلش بيشتر بود. نتايج حاصل از مقاومت نفوذ خاك نشان مي دهد كه تيمارهاي مختلف خاك ورزي بر مقاومت نفوذي خاك در اعماق مختلف عليرغم مدت زمان كم آزمايش (4 سال) موثر بوده است. در عمق 20-0 سانتيمتري كمترين ميزان مقاومت نفوذي مر بوط به تيمار T3 و بيشترين آن مربوط به تيمار T2 بود كه اين موضوع بيانگر عدم تاثير مثبت بي خاك ورزي در كوتاه مدت است. اما در عمق 50-20 سانتيمتري اختلاف معني داري در سطح 5٪ مشاهده نشد در عين حال تيمار T1 كمترين و تيمار T4 بيشترين مقاومت نفوذ را داشت. با توجه به حاصلخيزي خاك منطقه و نتايج بدست آمده از عملكرد محصول استفاده از يكبار ديسك زني را مي توان با روش شخم با گاوآهن برگرداندار جايگزين نمود. كاهش عمليات خاك ورزي از نظر حفظ رطوبت و جلوگيري از تراكم خاك موثر بوده و از نظر اقتصادي موجب كاهش هزينه توليد مي شود.

In order to study the effects of three tillage methods on sunflower yield in sunflower-wheat rotation, this research was conducted in Kalpoush territory of Shahrood for 4 years. The experimental design was Randomize Compelet Block Design (RCBD) with 5 replications and 4 treatments. The treatments were notillage(T1), minimum tillage (T2) and two conventional tillage with and without gathering residue (T3 and T4). Only at the 0-10cm of soil depth, moisture difference was significant. Combination analysis of soil moisture percent in various soil depths showed that moisture percent mean at the 10-20cm of depth in T2 was more than of T3 and T4. At the 50-70 cm, soil moisture content in T1 was lower than other treatments. Sunflower yield and seed oil percent differences were significant at %1 & %5 respectively. Maximum and minimum of crop yield was related to T2 and T3 respectively. Sunflower yield difference in T2 and T1 was not significant. Also Sunflower yield difference in T1 and T3 was not significant. The results indicated that cone penetration resistance was affected by tillage methods. At the depth of 020cm, minimum and maximum resistance rate of cone penetration was related to T3 and T2. But difference at the 20-50cm was not significant. However cone penetration resistance cone index was lowest and highest at the Tland T4 respectively. In regard to soil fertility and results of crop yield, moldboard plough can be replaced with disk harrow. Reduced tillage maintained soil moisture content and prevented of soil compaction.