پيام دار و پيام آور قيام سرخ در انديشه ابن ابي الحديد و وصال شيرازي

ادبيات عربي و فارسي هر چند بخاطر انعكاس برخي از تصاوير تاريخي و حماسي كربلا در دوره معاصر بتواند بر خويش ببالد، ولي از بازتاب تصاوير حماسي اسراي عاشورا در كوفه و شام كه هدايت كنندگان اصلي آن، علي بن حسين (ع) و زينب كبري (ع) باشند، در همه ادوار خصوصا در دوره انحطاط ناتوان است. ابن ابي الحديد از شعراي آغازين روزهاي دوره انحطاط عربي اگر چه شمه اي از احوالات سيد الساجدين و عقيله العرب را در روز عاشورا با تصويري از حضور ايستاي ايشان مخصوصا حضرت سجاد (ع)، بيان نموده است ولي نتوانست سيماي فعال و پوياي ايشان در معركه بعد از عاشورا را كه در كوفه و شام به وقوع پيوست، انعكاس نايد. شاعر پارسي گوي قرن سيزدهم نيز كه از شعراي اواخر دوره انحطاط است همان ايستايي را براي حضرت سجاد (ع) و حضرت زينب بعد از عاشورا در انديشه دارد هر چند به دليل پر رنگ شدن ادبيات ديني، رد پايي از انعكاس حماسه هايي از حضرت سجاد (ع) و حضرت زينب در به سرانجام رساندن قيام عاشورا در شعرش به چشم مي خورد. اين مقاله بر آن است با روش توصيفي و تحليلي به بررسي تطبيقي بازتاب سيماي حضرت سجاد (ع) و حضرت زينب (ع) در شعر ابن ابي الحديد از شعراي دوره انحطاط و وصال شيرازي شاعر فارسي گوي اين عصر بپردازد. با توجه به اين كه دوره انحطاط پيش درآمدي براي ورود شعراي ديني در دوره بعد با موضوعات عاشورايي است لذا با توجه به نقش اساسي حضرت زين العابدين (ع) و حضرت زينب (ع) در حماسه هاي بعد از عاشورا، آشنايي باسيماي ايشان در شعر دو شاعر مذكور دوره انحطاط ضروري به نظر مي رسد.