بازخواني انديشه هاي اديب ثاني، عربي سراي ديرياب نيشابور

گستره ژرف و رازناك ادبيات، همواره شاهد ظهور ادبا و صاحب نظراني بوده است كه در رشد ادبيات فارسي و عربي نقش بسزايي داشته اند و با نگاشته هاي سترگشان، آثار ارزشمندي را از خويش به يادگار نهاده اند؛ مدرساني كه در ادبيات، دستاوردهاي بزرگ ترتيب دادند و براي ما و آيندگان، اندوخته ها و گنجينه هاي ادبي بي بديلي را قلم زدند. از جمله اين ادباي برجسته، محمد تقي اديب نيشابوري، نامبردار به اديب ثاني است كه در زبان و ادبيات فارسي و عربي تبحر داشت و شاگردان انديشمند بسياري را در گستره ادب پرورش داد. وي با برخورداري از فرهنگ اصيل خانوادگي و توجه به آموزه هاي ديني و دانش اندوزي در محضر اساتيد صاحب نام زمانه خويش، توانست آثاري شگرف در ادبيات فارسي و به ويژه در گستره ادبيات عربي از خود بر جاي بگذارد. آشنا ساختن علاقه مندان به شعر و ادبيات عربي اديب نيشابوري كه كمتر به اشعار عربي او پرداخته شده، ضرورت نگارش جستار حاضر را به روشني تبيين مي نمايد؛ اين جستار افزون بر بازخواني نمود زبان و فرهنگ فارسي و آموزه هاي ديني در آثار و انديشه هاي اديب نيشابوري، به بررسي تاثيراتي كه زبان عربي بر اديب داشته نيز خواهد پرداخت. هدف مقاله، بيان بينش، انديشه ها و افكار متفاوت اديب به ويژه در شعر عربي ايشان، نسبت به هستي و جهان و انگاره ها و ايده هايي است كه شاعر، نسبت به ادبيات در ذهن داشته است. اين مقاله بر پايه توصيف و تحليل بنا نهاده شده و دستاوردهاي اين جستار نشان مي دهد كه شاعر در سروده هاي ادبي خود بيشتر متاثر از مذهب و آموزه هاي ديني بوده و فرهنگ اصيل خانوادگي و استادانش، طبع شعري و ادبي او را به حد كال رسانيده است.