بررسي و نقد منظومه «كفاية المعاني في حروف المعاني» اثر علامه ملا عبدالله بيتوشي

يكي از ويژگي هاي بارز علماي جهان اسلام سرودن منظومه هاي تعليمي است. آنان جهت سهولت در حفظ و خوشايند نمودن موضوعات درسي براي فراگير ، مطالب را در قالب اشعاري زيبا با بحور وزني آسان و گيرا به رشته نظم در مي آوردند، ايرانيان نيز از اين قافله عقب نمانده و در اين عرصه نيز هنر نمايي نموده اند، يكي از علماي كرد زبان ايراني كه در عرصه سرودن منظومه هاي تعليمي به زبان عربي طبع آزمايي نموده علامه ملا عبدالله بيتوشي است، ايشان منظومه هايي در موضوعات مختلف از جمله علم نحو، عروض عربي، علم فقه و... به زبان عربي سروده است. يكي از منظومه هاي نحوي ايشان منظومه « كفاية المعاني في حروف المعاني» نام دارد، اين منظومه در خصوص حروف معاني است كه مشتمل بر 673 بيت مي باشد. ما در اين مقاله بر آنيم كه با روش تحليلي توصيفي، ضمن معرفي اين منظومه به نقد و بررسي و بيان ويژگي هاي آن بپردازيم، پاره اي از نتايج حاكي از آن است كه اين منظومه داراي ويژگي هاي منحصر به فردي است از جمله اينكه اولين منظومه نحوي است كه به صورت مدون و به ترتيب تعداد حروف به حروف معاني پرداخته و اينكه بر خلاف بسياري از منظومه ها و كتب نحوي ديگر، به ندرت از مثال هاي كثير الاستعمال موجود در كتاب هاي نحوي استفاده نموده و سعي داشته كه مثال هايي به تلميح از قرآن كريم، حديث و اشعار عربي بسرايد كه هم براي فراگير تازگي و هم جذابيت داشته باشد.