بررسي ويژگي هاي ساختاري و مفاهيم غالب در اشعار عربي فيض كاشاني

ملا محسن فيض كاشاني (1007- 1091)، يكي از عالمان و مراجع ديني بنام عصر صفوي است كه به دليل گستره ي فعاليت هاي علمي اش، از ديرباز در شاخه هاي مختلف علوم ديني چون: فقه، فلسفه، كلام، حديث، لغت، ادب و ... مشهور بوده است. از ايشان بيش از صد اثر باقي مانده كه يكي از آنها، ديوان اشعاري است در سيزده هزار بيت كه در خلال آن، ابياتي متعدد به زبان عربي ديده مي شود. با توجه به جايگاه فيض، در زبان عربي، در مقايسه با هم عصرانش، در اين مقاله، به روش تحليل محتوا، ضمن استخراج اشعار عربي ديوان فيض كاشاني، ملمعات و سروده هاي كاملا عربي ديوان او از منظر ساختار و مفاهيم، بررسي شده است. نتايج نشان مي دهد، در ديوان او 13 شعر كاملا عربي در دو قالب قصيده و غزل و 46 شعر ملمع در قالب هاي قصيده، غزل، مثنوي و رباعي وجود دارد. ملمع هاي او تنوع ويژه اي در شكل و معنا دارند و اغلب ابيات عربي آنها از منظر ويژگي هاي زيبايي شناسانه، به الگوهاي فارسي شبيه است؛ اما در اشعار عربي، به ويژه در قالب قصايد، فيض گاه به سنت ادبيات رسمي عربي نزديك شده است.