نقش سيستم هاي پخش سيلاب در تعادل بخشي منابع آب زيرزميني (مطالعه موردي: ايستگاه پخش سيلاب جاجرم استان خراسان شمال)

پخش سيلاب برروي مخروط هاي افكنه واقع در دهانه خروجي آبراهه ها در حوزه هاي آبخيز با هدف ذخيره سيلابها انجام مي شود. اين يك روش مناسب جهت بهره برداري از آب خشكه رودها و رودخانه هاي فصلي و همچنين جريان مازاد رودخانه هاي دائمي مي باشد. مهار سيلابها ، تغذيه مصنوعي آبخوانها و بهينه سازي بهره برداري از منابع طبيعي تجديد شونده از مهمترين اهدافي است كه در عمليات پخش سيلاب در مناطق خشك و نيمه خشك مورد نظر مي باشد. هرچند با توجه به امكان پذيري استفاده بهينه از آب و خاك، كه يك اصل مهم در پخش سيلاب است، آبياري مراتع و تغذيه مصنوعي آبخوانها تحقق مي يابد، با اين وجود اهميت تغذيه آبخوانهاي تهي و احياء و اصلاح مراتع فرسوده، تثبيت شن زارها و بالاخره حفاظت خاك و كاهش زيانهاي سيل از يك سو و ارزاني احداث شبكه ها و بازده اقتصادي فراوان پخش سيلاب از سوي ديگر، پرداختن به اين مقوله را منطقي و توجيه پذير مي نمايد. با توجه به پراكنش و گستردگي مناطق مناسب براي احداث سامانه هاي پخش سيلاب و گوناگوني عوامل اصلي مؤثر در طراحي و اجراي طرحهاي ذيربط، ارزيابي عملكرد سامانه هاي پخش سيلاب احداث شده در مناطق مختلف كشور جهت دستيابي به الگوهاي بهينه، امري ضروري مي باشد. در مقاله حاضر، سعي گرديده است در پروژه پخش سيلاب جاجرم علاوه بر معرفي منطقه و نيز سيستم اجرايي اين پروژه، نسبت به ارزيابي عملكردهاي مختلف اجراي اين طرح در زمينه كنترل سيلاب و رواناب، تغذيه سفره هاي زيرزميني،رضايت مندي ساكنين و نيز جلوگيري از خطر پذيري شهر و تاسيسات موجود در پايين دست محل اجراي پروژه مباحثي ارائه خواهد شد . باتوجه به ارزيابي انجام شده از سال 1376 تا سال 1395 ، حجم سيلاب تغذيه شده به آبخوان ناشي از اجراي پروژه، به ميزان 31091247 مترمكعب مي باشد.