اهميت استحصال آب باران در آبگيرهاي سنتي (آب بندان هاي) استان گيلان

(The importance of rainwater harvesting in Gilan traditional pools (Ab-Bandan

مخازن ذخيره آب يكي از روش هاي جمع آوري آب باران به منظور شرب انسان و دام و همچنين استفاده در كشاورزي مي باشند. مخازن ذخيره آب به دو دسته استخرها و آب انبارها قابل تقسيم هستند. استخرها بر روي زمين و آب انبارها در زير زمين احداث مي شوند. آب بندان ها به عنوان نمونه اي از مخازن سنتي ذخيره آب در استان گيلان كه به سَل مشهورند، آبگيرهاي كوچك و بزرگي هستند؛ كه عمدتاً به طور طبيعي در ابتدا، انتها و يا طرفين مسير رودهاي جاري با هدف ذخيره سازي آب شكل گرفته اند. آب بندان ها از ديرباز پشتوانه اصلي منابع آبي شاليزارهاي استان گيلان بوده و در مواقع خشكسالي به ويژه در سال هاي اخير به عنوان يك جايگزين مناسب شبكه هاي آبياري عمل نموده اند. آب بندان ها علاوه بر آبياري مزارع برنج، از كاربردهايي چون جمع آوري زه آبها، مخازن سيلگير، استخرهاي پرورش ماهي، استخرهاي تفريحي و زيست محيطي برخوردارند. طبق آخرين مطالعات انجام شده آب بندان ها به تعداد 2160 قطعه و با وسعتي معادل 8353 هكتار با كاربري هايي نظير آبياري مزارع برنج، پرورش ماهي، آبشخور، كنترل سيل و كاركرد زيست محيطي در شهرستان هاي اين استان شناسايي شده است. بررسي هاي موجود نشان مي دهد كه ظرفيت ذخيره اين آب بندان ها در يك نوبت آبگيري با عمق متوسط 1/60 متر حدود 133/6 ميليون متر مكعب آب خواهد بود. راندمان ذخيره آب يا نسبت ظرفيت استخر به زميني كه عملاً آبياري مي شود، بين 10 تا 50 درصد است. معمولاً به ازاي هر هكتار آب بندان 5 تا 6 هكتار زمين شاليزاري آبياري مي شود. اين مقاله مي كوشد تا اهميت آب بندان ها را در استحصال آب باران و نقش آن را در تامين آب زراعي شاليزارهاي استان بيان نمايد.

Water tanks are one of the rain water harvesting method for human and animal consumption and agricultural uses. These tanks include two main categories such as water reservoirs(Ab-Bandan) and pools which were constructed on the ground and underground, respectively. Ab-Bandan is an example of traditional water storage tanks in Gilan, which consists of both large and small pools. These reservoirs have naturally been formed at the upward, downwards, and both sides of the intestinal rivers for water storage. Ab-Bandans have long-established as one of the most important water supplies for the irrigation rice fields in the north of Iran. These ponds can substitute the irrigation networks during drought periods. Some of the main applications of these ponds are; irrigation rice field, drainage water collection, storing runoff and fishery. According to archived data, in total the number of 2160 with areas of 8353 were implemented in Gilan provinces with utilities such as irrigated rice farms, fish farming, drinking, flood control and environmental aspects. Available studies indicate that the storage capacity of the Ab-Bandan in a pond with an average depth of 1.6 meters can reserve about 133.6 million cubic meters. Ab-Bandan efficiency or the ratio of the land is actually irrigated, is between 10 and 50 percent. This article tries to investigate the captivate of Ab-Bandan in rain water harvesting and its role in providing water for the crop.