بررسي و تحليل تغييرات زماني - مكاني بارش هاي زمستانه ايران

عنصر بارش از مهم ترين عواملي است كه به طور مستقيم در چرخه ي هيدرولوژي دخالت دارد. اين عنصر به دليل تغييرات مكاني بسيار زياد آن همواره تحت تاثير عوامل بيروني و دروني از نوسانات بالاي برخوردار بوده است. چنانچه اين نوسانات در طي بازه بلند مدت رخ دهد منجر به ايجاد روند در سري زماني بارش مي شود. اين در حالي مي باشد كه به سمت دوره هاي اخير با توجه به شدت گرفتن افزايش گرمايش جهاني و همچنين تغيير اقليم بروز و رخداد نوسانات در متغيرهاي اقليمي چشمگيرتر خواهد بود. از اين رو در اين پژوهش به بررسي تغييرات زماني – مكاني بارش هاي زمستانه ايران پرداخته شد. داده هاي مورد استفاده در اين مطالعه در سه بخش تهيه شده است. بخش اول با استفاده از 1434 ايستگاه در دانشگاه اصفهان از پايگاه داده اي اسفزاري استخراج شده است. بخش دوم و سوم پايگاه داده اي مورد استفاده به ترتيب به كمك 563 و 340 ايستگاه تهيه شده است. بعد از تشكيل پايگاه داده اي روزهاي بارش فراگير زمستانه ايران (روزي با بارش يك ميلي متر و بالاتر، حداقل دو روز توالي و 50 درصد پوشش داشته باشد) استخراج گرديده است سپس به كمك روش كندال اصلاح شده توزيع مكاني روند بارش زمستانه ايران برآورد شده است. نتايج نشان دادكه بيشترين ميانگين بارش زمستانه منطبق بر دامنه هاي غربي زاگرس، ارتفاعات كرمان و سپس مناطق شمالي كشور و سواحل جنوبي درياي خزر بوده است. همچنين اندازه ضريب تغييرات در طول دوره مورد مطالعه در همه ماه ها نشان دهنده بيشينه تغييرات مكاني در بخش هاي جنوب و جنوب شرق كشور بوده است. نتايج حاصل از تحليل روند نشان داد كه به طور كلي بارش هاي فراگير زمستانه كشور از روند كاهشي برخوردار بوده و اين روند در پهنه اي بين 60 تا 80 درصد از مساحت كشور گسترش يافته است بيشتر اين تغييرات معنادار نبوده اند.