تحليل سينوپتيكي - ماهواره اي طوفانهاي گرد و خاك در جنوبشرق ايران (مطالعه موردي: دشت سيستان)

طوفان هاي گردوخاك يكي از انواع مخاطرات جوي هستند كه امكان وقوع آن در طول سال در دشت سيستان وجود دارد. در سالهاي اخير وقوع رويدادهاي گرد و غباري در اين نواحي افزايش يافته كه بررسي علل شكل گيري و ساز و كار تشكيل آن ضروري به نظر مي رسد. هدف از انجام اين پژوهش، اقليم شناسي سينوپتيكي، ماهواره اي طوفان هاي گرد و خاك در دشت سيستان مي باشد. در اين تحقيق از نگرش محيطي به گردشي جهت بررسي ارتباط ميان الگوهاي سينوپتيكي با رويدادهاي گرد و خاك دشت سيستان استفاده شده است. جهت بررسي فراواني وقوع، تداوم و شدت رويدادهاي گرد و غبار ياز داده هاي شبكه بندي شده شامل: ارتفاع ژيوپتانسيل، فشار سطح دريا، دما، خطوط جريان، سمت و سرعت باد استفاده شده است. آشكارسازي گرد و غبار با استفاده از داده هاي ماهوار ه ي متيوست 7، سنجنده ي موديس و ماهواره ي كاليپسو صورت گرفته است. همچنين تحليل وضعيت هوا در هنگام رخداد گردوغبار، با بكارگيري شاخص هاي سنجش گرد و غبار، از قبيل شاخص عمق آپتيكي آيروسل (AOD)، ميزان تمركز گرد و غبار (DC) شاخص تفاوت مادون قرمز گرد و غبار (IDDI) استخراج شده از داده هاي خروجي مدل هاي شبيه سازي عددي صورت گرفته است. تعيين منابع اصلي گرد و غبار براي هر يك از رويدادها نيز با استفاده از مدل لاگرانژيتي HYSPLIT و با استفاده از روش رديابي پسگرد به انجامرسيد. نتايج حاصله نشان داد كه علاوه بر بادهاي 120 روزه، عوامل متعدد اقليمي و هوا شناختي ديگري در وقوع طوفانهاي گرد و خاك دشت سيستان نقش دارند كه نحوه ي حضور پرفشار سيبري و همرفت هاي ناحيه اي از مهمترين آنها هستند. بهره گيري از شاخص هاي سنجش گرد و غبار از قبيل شاخص (DCI), (AOD), (AAI) و همچنين داده هاي ماهواره اي به دست آمده از سنجنده ي MODIS ماهواره ي Terra و Aqua، محصولات ثانويه ي ماهواره ي METEOSAT، سنجنده ي TOMS و همچنين برونداد مدلهاي مختلف قابل استفاده در سنجش و پايش گرد و غبارها از جمله CALIPSO و HYSPLIT نيز نشان داد هاست كه طوفانهاي گردوخاك مذكور دامنه ي عمل وسيعي داشته و بستر خشكيده هاموتهاي سه گانه مهمترين نقش را در تغذيه رخدادها ايفا نموده اند.