جايگاه عناصر داستاني در خاطره نوشته "پايي كه جا مانده"

اجزاي بنيادين تشكيل دهنده داستان را عناصر داستان مي نامند. در مورد تعداد و تركيب عناصر داستان اتفاق نظر وجود ندارد؛ اما با تعمق در آراي صاحب نظران مي توان اين موارد را جزو عناصر داستان دانست: شخصيت، پيرنگ، درونمايه، كنش، سبك و... . به طور طبيعي شايد اينگونه انتظار برود كه عناصر داستان را بايد در داستان جست و در خاطره نوشته ها جايگاهي براي اين عناصر بافت نمي شود؛ اما در پژوهش حاضر بر آنيم اين ويژگي ها را در خاطرات بجوييم. بدين منظور يكي از خاطره نوشته هاي موفق دفاع مقدس، يعني پايي كه جا ماند را انتخاب و آن را از نظر ويژگي هاي عناصر داستان بررسي و تحليل كرديم. پايي كه جا ماند كتابي در قالب خاطرات است كه به شكل روايت خاطرات شخصيتي را كه در شانزده سالگي راهي جبهه هاي نبرد حق عليه باطل مي شود و به اسارت دشمنان در مي آيد بازگو مي كند. نتايج پژوهش نشان داد كه نويسنده كتاب، از بسياري از عناصر داستان جهت پردازش بهيۂ اثر به خوبي كه در موضوع جنگ و اسارت نوشته شده به بهره مند شده است. وي از توصيف جزء به جزء بهره گرفته و داستان را در قالب زاويه ديد اول شخص گفته است. شخصيت اصلي، خود راوي است كه بسيار موفق پردازش شده است. درون مايه اثر نشان دادن ظلم و ستم هاي رژيم بعثي عراق است. گفت و گوي متن خستگي و ملال را از خواننده گرفته و بر گيرايي داستان افزوده است. ساير عناصر نيز به نحوي در روند داستان تأثير مطلوب داشته اند.