بررسي رفتار حفاظت از خاك كشاورزان و تبيين عوامل مؤثر بر آن (مطالعه ي موردي: روستاي چشمه سفيد دهستان ماهيدشت)

تصميم براي به كار گيري عمليات حفاظتي آب و خاك از سوي كشاورزان يك فرآيند تصميم گيري چند مرحله اي بوده كه به عوامل و شرايط مختلفي مرتبط است. هدف از مطالعه ي حاضر كه از نوع توصيفي – تحليلي است، بررسي رفتار حفاظت از خاك كشاورزان و تبيين عوامل مؤثر بر آن در روستاي چشمه سفيد دهستان ماهيدشت استان كرمانشاه مي باشد. جامعه ي آماري انتخابي اين مطالعه را كليه ي سرپرستان خانوار روستاي چشمه سفيد شهرستان كرمانشاه در سال1394 تشكيل دادند كه با استفاده از جدول كرجسي و مورگان(1970) و از طريق نمونه گيري تصادفي انتساب متناسب مورد مطالعه قرار گرفتند (n =80). ابزار جمع آوري اطلاعات ميداني در اين مطالعه، پرسشنامه بود كه روايي آن توسط پانل متخصصان و پايايي آن توسط آلفاي كرونباخ تأييد شد ) (α =0.79. تجزيه و تحليل داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS انجام گرفت. يافته هاي حاصل از پژوهش حاكي از آن است كه مهم ترين رفتار كشاورزان منطقه مورد مطالعه در جهت حفاظت خاك، استفاده از گياهان خانواده بقولات (نخود، لوبيا، عدس و... ) در تناوب با گياهان خانواده غلات (گندم و جو)، استفاده از خاك ورزي حفاظتي و برگرداندن بقاياي محصول و كاه و كلش به خاك و عدم كاشت يك محصول براي دوسال پشت سرهم مي باشد. همچنين رفتار حفاظت خاك كشاورزان بر اساس معيار ISDM طبقه بندي شد كه بر اين اساس، 42/5 درصد كشاورزان داراي رفتار حفاظت خاك متوسطي بوده و تنها 15 درصد انان داراي رفتار حفاظت خاك ضعيفي بودند كه اين امر نشانگر سطح نسبتاً مطلوب رفتار حفاظت خاك در ميان اعضاي جامعه مورد مطالعه است. نتايج تحليل همبستگي نيز نشان داد كه ميان متغير سن و برخورداري از تجربه كشاورزي ارتباط منفي و معناداري در سطح پنج درصد برقرار است. به طوري كه، هر چه ميزان سن كشاورز و تجربه شغل كشاورزي وي كمتر باشد، رفتار بهتري را در حفاظت از خاك نشان مي دهد. ضمناً، بر اساس يافته هاي پژوهش، هر چه ميزان اراضي زراعي كمتر باشد، كشاورزان رفتار حفاظت خاك بهتري را نمايان مي ساختند بنظر مي رسد، هر چه كشاورزي بزرگ مقياس تر باشد، انديشه هاي تجاري و كسب درآمد از زمين (بدون توجه به توانايي و ظرفيت خاك) بيشتر ديده مي شود.