راهبردهاي سازگاري كشاورزان با بحران‌هاي‌ آب و خاك ناشي از خشكسالي: راهكارهايي براي ترويج

خشكسالي پديده غالب مناطق داراي اقليم خشك و نيمه‌خشك است و پيش‌بيني مي‌شود كه با افزايش نوسان‌هاي اقليمي بر فراواني وقوع، شدت و گستره اين پديده افزوده شود. با توجه به اين‌كه معيشت بسياري از خانوارهاي روستايي ساكن در اين مناطق بر پايه كشاورزي استوار است، بروز خشكسالي‌هاي شديد، زمينه آسيب‌پذيري خانوارها را مساعد مي‌سازد. اين امر، بكارگيري راهبردهاي اثربخش سازگاري با خشكسالي را ضروري مي‌سازد. بنابراين اين پژوهش با هدف شناسايي راهبردهاي سازگاري كشاورزان در شرايط رويارويي با بحران‌هاي آب و خاك ناشي از خشكسالي و علل گزينش اين راهبردها انجام شده است. داده‌هاي مورد نياز اين پژوهش پيمايشي از طريق روش نمونه‌گيري تصادفي ساده از ميان كشاورزان شهرستان فيروزآباد گردآوري شد. در اين راستا، نسبت به انجام مصاحبه حضوري و تكميل 335 پرسشنامه اقدام گرديد. يافته‌هاي پژوهش نشان داد كه كشاورزان، از نظر ميزان آسيب‌پذيري آب و خاك به سه گروه داراي آسيب‌پذيري كم، متوسط و زياد تقسيم مي‌شوند. از سوي ديگر، گروه‌هاي مختلف آسيب‌پذير راهبردهاي متنوعي را براي مقابله با خشكسالي بكار برده‌اند، اما بسياري از اين راهبردها لزوماً به سازگاري با پديده خشكسالي منجر نشده‌اند و بر دامنه تخريب‌هاي منابع آب و خاك كشاورزي افزوده‌اند. يافته‌هاي پژوهش نشان داد كه دلايل گزينش راهبردهاي سازگاري توسط كشاورزان، پيچيده و متنوع است و افراد با توجه به سازه‌هاي مختلف فردي، اقتصادي، ساختاري، نهادي و ادراكي نسبت به پذيرش راهبردهاي مديريت خشكسالي اقدام مي‌كنند. با توجه به يافته‌هاي پژوهش، پيشنهادهايي براي بهبود خدمات‌رساني ترويجي و زمينه‌سازي سازگاري خانوارهاي كشاورز با خشكسالي ارائه گرديده است.