بررسي شناسايي، انتخاب و معرفي كشاورزان نمونه به عنوان يك روش مؤثر ترويجي(مطالعه موردي كشاورز نمونه گندم كار ديم استان آذربايجان شرقي)

در فرايند ترويج و توسعه محصولات كشاورزي يكي از روش هاي شاخص و كارآمد براي استفاده از نيروي انساني ماهر و متخصص شناسايي، انتخاب، معرفي و بكارگيري توليد كنندگان نمونه بخش كشاورزي مي باشد. در كشورهاي مختلف جهان نيز از نيروهاي داوطلب مردمي و رهبران محلي در ترويج روستايي و كشاورزي با عنوان هايي چون كشاورزان رابط، مددكاران ترويجي، كشاورزان نمونه و غيره با اهدافي چون الگوسازي اين افراد براي ساير كشاورزان و توليدكنندگان، استفاده از آنان به منظور اشاعه نوآوريهاي سودمند، بهره گيري از اين افراد جهت برقراي ارتباط با ساير كشاورزان و توليدكنندگان، تسهيل گري در فرايند توسعه روستايي و همچنين به منظور اطلاع رساني ترويجي استفاده مي شود. كشاورزان نمونه در حقيقت آن دسته از روستائياني هستند كه در حرفه و پيشه خود پيشرو بوده و داراي سطح بالايي از كميت و كيفيت عملكرد مي¬باشند و از آنها انتظار مي رود تسهيلگر اشاعه نوآوريهاي فني و انتقال دهنده دانش و اطلاعات خود به ساير كشاورزان باشند. اينان با خلاقيت، تفكر و عزمي كامل، ايده هاي نو را به كار گرفته و منطق كارشناسي را در توليد نهادينه كرده و توانسته اند به عنوان برترين هاي توليد در بخش كشاورزي، خود را به جامعه معرفي كنند. كشاورزان نمونه مي توانند با عرضه توانمنديها و مهارتهاي خود در پهنه توليد، يكي از اركان ترويج و آموزش كشاورزي كشور باشند و با ايجاد ارتباط صميمانه و گسترده با ساير توليد كنندگان، حلقه انتقال دانش و مهارت از تحقيقات تا مزرعه را كامل نموده و نقش خود را به عنوان الگوي عيني توليدكننده موفق كامل نمايند. بررسي ميزان توليد كشاورزان نمونه در واحد سطح در محصولات مختلف حاكي از آن است كه عملكرد آنها به مراتب بيشتر از متوسط عملكرد كشاورزان كشور مي باشد بنابراين استفاده از تجربيات چنين كشاورزاني كه نمونه هاي عيني و عملي توليد در كشور مي باشد به عنوان يك روش ترويجي موثر ضروري به نظر مي رسد و بايستي از اين پتانسيل به نحو شايسته در جهت افزايش توليد ساير كشاورزان بهره¬برداري شود. با يك نگاه اجمالي به توليدات كشاورزان نمونه در مي يابيم كه ميانگين توليد آنها در محصولات مختلف 4 تا 10 برابر توليد ساير بهره برداران مي باشد اطلاعات به دست آمده پيرامون عملكرد كشاورزان نمونه در تحقيق حاضر نشان مي دهد كه متوسط عملكرد گندم ديم در كشور و استان در سال 1390 به ترتيب 976 و 811 كيلوگرم در هكتار بوده و كشاورز نمونه گندم كار ديم كشور كه در سال 1390 از شهرستان هشترود استان آذربايجان شرقي انتخاب شده، 4090 كيلوگرم در هكتار عملكرد داشته است بنابراين متوسط عملكرد كشاورز نمونه در واحد سطح حدود 4/2 برابر متوسط عملكرد توليد كشور و 5 برابر متوسط عملكرد توليد استان آذربايجان شرقي در سال زراعي مذكور مي باشد و اهميت موضوع در اين است كه اين اختلاف توليد در واحد سطح ناشي از چيست؟ لذا ضروري به نظر مي رسد تا عواملي كه در افزايش عملكرد اين قبيل كشاورزان نمونه موثر هستند مورد شناسايي قرار گرفته و عواملي كه با شرايط ساير كشاورزان سازگار و قابل اجرا است بيش از پيش تقويت شده و نسبت به ترويج آنها اقدام شود زيرا نگرش ويژه به كشاورزان نمونه و استفاده از تجربيات و نظرات سازنده آنها بهره وري در توليد را افزايش داده و ضمن تحقق خودكفايي، كشور ما را به يكي از صادر كنندگان منطقه تبديل خواهد كرد.