بررسي هنجار گريزي و آشنايي زدايي در تاريخ جهانگشا

هنجارگريزي ( آشنايي زدايي) مجموعه اي از شگردها و فنوني است كه مؤلف يك متن ادبي آگاهانه به كار مي گيرد تا متن را به چشم مخاطب بيگانه نمايد. انسان در بسياري از رفتارهاي اجتماعي، دچار نوعي عادت زدگي مي شود. ادراك و شناخت انسان نيز كم كم به فرايندي عادت گونه و خود به خودي تبديل مي شود. چنانچه زبان نيز به صورت فرايندي عادت گونه به كار رود از اديت تھي ميماند. مهمترين كار يك نويسنده و شاعر موفق آن است كه زبان را از حالت عادت گونه و خودكار در آورد و با شگردها و فنوني ويژه برجستگي و تمايز خاصي به آن بدهد تا در نظر خواننده بيگانه و تازه و نو به نظر برسد. بسياري از منتقدان جوهر و ذات شعر را گريز از عادت ها و هنجارهاي عادي زبان خودكار مي دانند. در اين مقاله، هنجارگريزي (آشنايي زدايي) در متن ادبي تاريخ جهانگشا در سطح واژگاني و نحوي مورد بررسي قرار گرفته است. هنجارگريزي نحوي در تاريخ جهانگشا بيشتر در ساخت دستوري جمله نمايان مي شود. جويني از هنجار گريزي نحوي بيشتر از هنجارگريزي صرفي استفاده نموده است. هنجارگريزي واژگاني در نثر جويني بيشتر به صورت نوآوري در وندافزايي ديده مي شود. در متن مقاله به نمونه هاي متعددي از هر كدام اشاره شده است. اين مقاله سعي كرده است كه با نشان دادن انواع هنجار گريزي واژگاني و نحوي، ادبيت و بلاغت موجود در متن تاريخ جهانگشا را پيش چشم خواننده بگيرد.