تحليل ساختار و محتوا در داستان مناظره ي روميان و چينيان

نظامي و مولوي هردو از داستان سرايان بزرگ ادب فارسي محسوب ميشوند. داستان "مناظره ي نقاشان رومي و چيني در شرف نامه ي نظامي آمده است. اين داستان هم چنين دردفتر اول مثنوي با عنوان " قصه ي مري كردن روميان و چينيان در علم نقاشي و صورتگري" آمده است كه ماخذ آن اسكندر نامه و جلد سوم احياء العلوم است. در اين مقاله به اين دو داستان با روش توصيفي - تحليلي پرداخته ميشود تا شباهت ها و تفاوت هاي ميان دو داستان، علل آنها، تفاوت هاي زباني و نيز چگونگي تاثير فكر بر زبان دو شاعر معلوم شود. همچنين به بررسي عناصر داستان در دو روايت پرداخته ميشود. بيان مولوي با نظامي تفاوت كاملا چشمگيري دارد. مولوي مانند بسياري از موارد ديگر داستان را به تناسب مقاصد عرفاني خود تغيير داده است و همين امر سبب تفاوت زبان در دو داستان شده است چنانكه نوع كلمات، جملات، تعداد ابيات و حتي زمان افعال با يكديگر متفاوت اند. اين امر در نقش هاي زباني به كار گرفته نيز ديده شد چنانكه نظامي بيشتر از نقش ارجاعي و ادبي بهره برده بود اما مولوي علاوه بر اين دو از نقش فرازباني و ترغيبي نيز استفاده كرده بود. در عناصر داستان هم تفاوت هاي اندكي ديده شد كه برجسته ترين آنها پيرنگ بود. گرچه هر دو داستان پيرنگ پيچيده اي نداشتند اما طرح داستان مولوي بسيار ضعيف تر بود.