بررسي سبك نقيضه پردازي (پارودي) رهي معيري در استقبال از غزل حافظ

اين مقاله در پي آن است تا علاوه بر ارائه سير تعاريف نقيضه، به استقبال هايي كه رهي از غزل حافظ داشته اشاره كند، سؤال اين پژوهش آن است كه رهي در نقيضه اي كه از غزل حافظ داشته، چه مقاصدي را دنبال كرده و سبك زبان و محتواي او تا چه ميزان با غزل حافظ تناسب دارد. مقاله حاضر به روش مقايسه اي - نظري و در چارچوب مطالعه كتابخانه اي به انجام رسيده است. به اين صورت كه براي مباني كلي پژوهش با مراجعه به منابع كتابخانه اي، موارد كلي مطالعه، سپس با مراجعه به ديوان رهي معيري، موارد استقبال وي از غزل حافظ استخراج، بررسي و مورد تحليل قرار گرفته است. ابتدا به منظور پرهيز از اطاله كلام، مطلع غزل حافظ ذكر شده، سپس غزل رهي كه در استقبال از همان غزل سروده شده، آورده شده است. پس از مطالعه و مقايسه، غزل رهي را انتقادي تر، اجتماعي تر و بي پرواتر از غزل حافظ يافتيم، از طرفي جهت گيري غالب غزل رهي به طبقات بالاي اجتماع به ويژه صاحبان مناصب اشاره دارد. بيشتر غزل حافظ در تعريض و گوشه زني به زاهد و صوفي است، گاهي نيز شاعر به اصول و مباني عقيدتي و مسلكي خود اشاره دارد، درحاليكه چنين رويكردي در غزل رهي ديده نمي شود، درغزل رهي شور وطن پرستي و اشاره به جغرافياي محسوس مكاني پررنگ تر از غزل حافظ وغزل حافظ جهان شمول تر و گلي تر از غزل رهي است.