بررسي وجوه گفتماني نقد تصوف در كتاب «كشف الاشتباه»

تاريخچه گرايش هاي زاهدانه و عرفاني را مي توان به زمان پيامبر اسلام (ص) رساند. اين گرايش ها كه در آغاز پيدايي، بيشتر به شيوه هاي انفرادي و سازمان نيافته پديدار شده بود، به تدريج در سراسر دنياي اسلام گسترش يافت. بعدها نام تصوف بيشتر جريان هاي سازمان يافته زاهدانه و عرفاني در مذهب اهل تسنن و گاه اسلام شيعي را در بر گرفت. تحليل گفتمان كه در زبان فارسي به سخن كاوي، تحليل كلام و تحليل گفتار نيز ترجمه شده است، يك گرايش مطالعاتي بين رشته اي است كه در پي تحولات معرفتي در علوم اجتماعي و انساني ظهور كرد. از مهم ترين اهداف تحليل گفتمان، مي توان به نشان دادن رابطه بين نويسنده ، متن و خواننده، روشن ساختن ساختار عميق و پيچيده توليد متن يعني «جريان توليد گفتمان »، نشان دادن تأثير بافت متن، آشكار ساختن رابطه بين متن و ايدئولوژي و ... اشاره نمود. كتاب «كشف الاشتباه» يكي از مهم ترين آثار ذبيح الله عسكري محلاتي است كه در ادامه و تكميل كتاب «السيوف البارقه» به نگارش در آمده است. موضوع كتاب در كجروي اصحاب خانقاه (صوفيان)، به زعم مؤلف آن است. نوشتار حاضر بر آن است تا چگونگي شكل گيري گفتمان كجروي صوفيان را در كتاب «كشف الاشتباه» مورد واكاوي قرار داده، وجوه مختلف گفتماني را بر اساس نظريه هاي فوكو، لاكلا و موف، بررسي نمايد. هدف عمده تحليل اين است كه تكنيك و روش جديدي را در مطالعه متون به دست دهد.