بررسي سير وقوع سيلاب در استان گلستان و شناسايي راهكارهاي مديريتي آن

سيلاب همه ساله خسارات شديدي را در نقاط مختلف كره زمين به خصوص در نواحي روستايي كشورهاي در حال توسعه به جاي مي گذارد. دامنه خسارات اين بلاي طبيعي فراتر از خسارات مادي و زيربنايي بوده و تا مرز نابودي كار و زندگي در جوامع آسيب ديده پيش مي رود. استان گلستان يكي از استان هاي سيل خيز كشور همه ساله با سيلاب هاي متعددي روبرو است كه برخي از اين سيل ها، به مانند سيلي كه در مرداد 1380 به وقوع پيوست، جز مخرب ترين سيل هايي هستند كه در سراسر جهان رخ مي دهند. هدف از اين پژوهش مطالعه پديده سيلاب، خسارت ها و علل وقوع آن در استان گلستان، شناسايي راهكارهاي كاهش اثرات مخرب آن و بررسي نقش مردم محلي در مديريت ريسك اين پديده بود. در اين تحقيق، از روش مطالعه كتابخانه اي و اسنادي استفاده شده است. طبق نتايج دو دسته راهكار در مديريت سيلاب وجود دارد كه به كارگيري تركيبي از اين راهكارها موجب تاب آوري جوامع در برابر خطرات سيلاب مي گردد. از جمله راهكارهاي سازه اي مي توان به احداث سد، سيل بند و كانال انحراف سيلاب اشاره نمود و از بين راهكارهاي غيرسازه اي نيز مي توان ايجاد سامانه پيش بيني و هشدار سيلاب، پهنه بندي و شناسايي مناطق پرخطر از نظر وقوع سيلاب، تخليه مناطق سيل زده، بيمه سيلاب، تنوع بخشي معيشت و بهره گيري از مشاركت هاي مردمي، توان محلي و دانش بومي در مقابله با اين پديده را نام برد. از بين تمامي راهكارها، نظام هاي پشتيباني مشاركت اجتماعات در برابر سيلاب به عنوان يك رهيافت سيستمي يكي از ابزارهاي ضروري براي مديريت ريسك سيلاب مي باشد. تمامي برنامه هاي مديريت ريسك بايستي نقش حياتي سازمان هاي مردم نهاد و شبكه هاي اجتماعي را به رسميت شناخته و حمايت كنند. چرا كه توجه به مشاركت مردمي، ظرفيت هاي محلي و تلفيق دانش بومي با دانش نوين، ضمانت اجرايي پايدارتري در پروژه هاي مديريت ريسك سيلاب ايجاد مي كند.