مرگ انديشي در مقامات حريري و تأثير آن بر مقامات حميدي

كهن ترين هراس و آرزوي انسان از ديرباز، هراس از مرگ و آرزوي جاودانگي بوده به همين دليل مرگ در كنار زندگي، همواره در كانون آثار برجسته هنر و ادبيات جهان قرار گرفته است. مقامه نويسي فني است كه در آن نويسنده پيش از آنكه هدفي از درونمايه نوشته داشته باشد، به آرايه هاي صوري و ظاهري سخن توجه دارد ؛ مقامات حريري نيز از اين ويژگي ها بركنار نيست، با وجود اين انعكاسي وسيع از باور هاي ديني و مسائل اجتماعي و اخلاقي در اين اثر نمود يافته است. يكي از بن مايه هايي كه در مقامات حريري و همچنين در مقامات حميدي كه به تقليد از آن نگارش يافته، بازتاب وسيعي داشته مرگ انديشي است كه نشان دهنده اهميت اين كهن الگو در ناخود آگاه جمعي نوع انسان و وسعت ظهور آن در آثار ادبي است. در اين مقاله با مقايسه بن مايه مرگ در مقامات حميدي و حريري نتيجه مي گيريم كه اين دو نويسنده در تعامل با مرگ شيوه اي واقع گرايانه و متعادل را پيش مي گيرند و با نگاهي ديني به مرگ ، مخاطب را از روز حساب و آتش جهنم بيم مي دهند؛ آنها مرگ را هادم اللذات مي خوانند و به شيوه هاي مختلف هراس خود نسبت به مرگ را آشكار مي كنند، اما حريري بيشتر پيري و تاريكي قبر را وصف مي كند در حالي كه حميدي بر بي اعتباري و ناپايداري دنيا و ياد درگذشتگان تكيه دارد.