بررسي چند نكته بلاغي در ساختار سبكي مصيبت نامه عطار

عطار در اثر مصيبت نامه كه شرح صيرورت سالك در مسير تكاملي طريقت است، به بيان انديشه هاي عرفاني و آموزه هاي اخلاقي در پرتو حكايات، شخصيت ها و اموري مي پردازد كه حامل معاني و مفاهيم متعالي و ويژه هستند. حكايات مصيبت نامه را از آن جهت كه بهانه و بستري براي مفاهيم بلند عرفاني است، بايد تمثيل هايي ناميد كه به مدد رمز، انديشه هاي عطار را ملموس مي سازند. تمثيل ديوانه، محمود و اياز و ليلي و مجنون از اين زمره است كه البته هريك از اين شخصيت ها خود رمزي از عاشق و معشوق هستند. برخي از رمزهاي عرفاني كه خاص مصيبت نامه است، برخاسته از امور طبيعي در زمين و آسمان است چون دريا، آسمان، پرنده و... برخي ديگر نيز كه در شخصيت هاي حكايات جلوه گر مي شوند، رمزهاي انساني مي باشند. علاوه بر رمز و تمثيل كه عرصه هاي بلاغي جهت باز نمودن نظريات عرفاني عطار است و بايد آنها را به جهت منحصر بفرد بودن از زمره سبك شخصي او قلمداد كرد، استفاده خاص از صنعت حسن تعليل و تكرار نيز قابل توجه است. عطار براي هبوط انسان به زمين و لزوم سرگشتگي آدمي در طريق حق چندين دليل ذكر مي كند كه هريك با حال و مقام موضوع مورد نظر مناسبت دارد و به اعتقاد عرفاني عطار باز مي گردد؛ همچنين در تكرار مفاهيم داستان پيامبران، بخصوص حضرت موسي به شيوه قرآني نظر دارد. در اين مقاله سعي شده كه در يك نگاه كلي به بررسي چند ويژگي بلاغي در اثر مصيبت نامه پرداخت كه البته سازنده سبك شخصي عطار مي باشند و اگر چه بسامد برخي از برخي ديگر كمتر است، اما استفاده خاص از آنها به عطار متعلق است.