معاني ثانوي پرسش در اشعار قيصر امين پور

هدف از پرسش در زبان خبري، آگاهي و اطلاع يافتن است. جملات پرسشي در بلاغت در شمار جمله هاي انشايي محسوب مي شوند. اين نوع جملات در آثار ادبي به دلايل متعدد در معني اصلي خود به كار نمي رود. از اين رو داراي غرض ثانوي و فرعي است. قيصر امين پور (1338 - 1386) يكي از شاعران برجسته دوره معاصر به ويژه دوران انقلاب اسلامي است. وي به اقتضاي حال و تأثير بيشتر بر مخاطبان اشعارش گاهي خبر، امر، نهي، عاطفه و ... را در قالب پرسش در ميان شعرهاي خود مطرح نموده است. در اين پژوهش نويسندگان به بررسي معاني ثانوي جملات پرسشي در اشعار امين پور پرداخته اند تا جايگاه اين نوع از جملات انشايي و اغراض ثانوي آن در اشعار اين شاعر بهتر مشخص گردد. براي انجام اين پژوهش چهار اثر آينه هاي ناگهان، به قول پرستو، تنفس صبح و دستور زبان عشق امين پور مورد مطالعه قرار گرفت و از ميان جملات انشايي، جملات پرسشي استخراج شد و سپس به شيوه توصيفي – تحليلي به بررسي اغراض ثانوي هر يك از پرسش هاي موجود در چهار اثر مذكور پرداخته شد. پس از بررسي اغراض ثانوي هر يك از پرسش هاي دسته بندي خاصي صورت گرفت. بررسي اشعار امين پور از اين منظر نشان داد كه هرگاه او خواسته است مقصود خود را در تأكيد، انكار، تقرير، ملامت، تشويق، تأسف، تعجب، اظهار عجز، استرحام، آرزو و نظاير آن به طور آشكار بيان كند و يا هر گاه كه با غرض هشدار و تنه خاطر مخاطبان و همچنين به منظور تأثيربخشي زياد كلامش بر آنها، اين مقاصد را در قالب جمله هاي پرسشي ذكر كرده است.