تحليل شناختي استعاره آيينه در غزليات صائب

استعاره در زبان شناسي شناختي ابزاري براي شناخت نظام تفكري انسان است. كلان استعاره ها و طرح واره هاي استعاري نشان از انديشه و تجربه افراد دارند. شناخت و دسته بندي زيرساخت هاي استعاري متن، از طريق كليدواژه ها مارا در دست يابي به شبكه اي مفهومي از كاربرد مضامين و شناخت عميق متن ياري مي كند. ديوان صائب يكي از آثار ادب فارسي است كه در آن مي توان از طريق كليدواژه ها، به زيرساخت هاي مفهومي غزليات او راه يافت، در حالي كه عموم بررسي ها صرفا بر توصيف و بازگويي اين مفاهيم متمركز شده اند. با توجه به پركاربرد بودن واژه آيينه و گستردگي همبسته هاي مفهومي آن در غزليات صائب، اين پژوهش در نظر دارد با تمركز بر استعاره شناختي «آيينه»، ضمن دسته بندي انواع استعاري آن، به كار كردها، تحليل بافت استعاري واژه و در نهايت زيرساخت شبكه اي و مفهومي آن دست يابد. پژوهش حاضر با تمركز بر كليدواژه «آيينه»، ضمن دسته بندي و معرفي ويژگي هاي عشق در غزليات صائب به كار كردهاي مفهومي آن نيز دست يافته است. قدرت مندي، الوهيت، دشواري و خطرناكي راه عشق در توصيف مفهوم عشق، زيبايي، قدرتمندي، آسيب زننده بودن و نابودگري در وصف معشوق و ضعف، خودكم انگاري و علاقه مندي شديد در توصيف عاشق كاكردهاي شناختي استنباط شده از نگاشت هاي استعاري متن هستند و بيشترين بسامد و اهميت را داشته اند.