تعيين الگوي مصرف انرژي در توليد گندم در شهرستان ساوجبلاغ و بهينه سازي مصرف آن با استفاده از مدل برنامه ريزي خطي

كمبود منابع توليد از جمله انرژي سبب شده است كه روشهاي تخصيص بهينه منابع كمياب بين فعاليتهاي مختلف روز به روز گسترش يابد. با توجه به نقش حياتي بخش كشاورزي در اقتصاد ملي و اشتغالزايي و تأمين غذاي جامعه، لازم است كه ازمنابع و ابزارهاي توليد در اين بخش به بهترين نحو ممكن استفاده گردد. مديريت مصرف انرژي به عنوان يكي از نهاده هاي اصلي توليد، تنها و نزديكترين راه براي بهره برداري بيشتر از سوختهاي موجود و منابع انرژي است كه در اين ميان نقشمتخصصان مكانيزاسيون در اين راستا و در جهت ارتقاء مديريت بسيار چشمگير است. تحقيق حاضر در پي دستيابي به الگويمصرف انرژي در كشت گندم و ارائه مدل بهينه تخصيص منابع انرژي به واحدهاي مختلف توليدي در دشت ساوجبلاغ مي باشد؛ به نحوي كه سير انرژي جريان مطلوبي در پيش گيرد. بدين منظور سطوح بهره برداري بر حسب فراواني به 4 طبقه تقسيم بندي شد. سپس اقدام به محاسبه انرژي هاي خروجي و ورودي به مزارع، تجزيه و تحليل داده ها، آناليز واريانس، مقايسه ميانگين و تعيين ضرايب همبستگي گرديد. پس از مشخص نمودن الگوي مصرف انرژي رايج در منطقه، براي تعيين الگوي بهينه مصرف از تكنيكهاي برنامه ريزي رياضي به روش مدل سازي بر پايه برنامه ريزي خطي استفاده گرديد. نتايج نشان داد كه بيشترين مصرف انرژي به ترتيب مربوط به انرژي كود و سوخت به مقدار 13929.05Mj/kg و 8662.76mj/kg مي باشد. د كه به دليل استفاده از الگوي نامناسب كشت، ادوات فرسوده و عدم آگاهي كشاورزان در نتيجه مديريت ضعيف در مزارع است. در جهت افزايش بهره وري با مقايسه بين دو حالت يكي با درنظر گرفتن كاه و كلش به عنوان محصول خروجي و ديگري يعني لحاظ نكردن كاه و كلش در محاسبات مشخص گرديد كه استفاده صحيح از بقاياي كشاورزي مي تواند علاوه بر فوايد زيست محيطي، شاخص هاي ارزيابي انرژي نظير نسبت بازده انرژي و بهره وري انرژي را از مقدار 24.4kg/mj و 0.16kg/mj به 3.51kg/mj و 0.23kg/mj ارتقا دهد . تحليل نرم افزاري و بهينه سازي الگوي مصرف انرژي مدل سازي شده بيانگر آن است كه مي توان با مصرف كمتر نهاده هاي ورودي مقدار محصول كنوني را به دست آورد. طبق محاسبات استفاده از الگوي بهينه مصرف انرژي مي تواند متوسط ميزان مصرف انرژي نهاده هاي مختلف از قبيل؛ سوخت ديزل، نيروي الكتريسته، نيروي انساني، بذر، كود، سموم شيمايي و ماشين آلات را به ترتيب به مقدار 17/69% ، 16.44% ، 27.63% ، 17.7% ، 22.45% ، 19.23% و 45.41% كاهش دهد.