اثر خاك ورزي حفاظتي و تناوب گياهي بر عملكرد گندم ديم

The effect of conservation tillage and plant rotation on dryland wheat yield

گندم ديم يكي از محصولات مهم در غرب ايران به خصوص استان همدان مي باشد كه معمولا در تناوب با آيش كشت مي شود .اطلاعات كمي در خصوص موفقيت آميز بودن بكارگيري تناوب هاي مختلف و سيستم هاي خاك ورزي حفاظتي در شرايط ديم وجود دارد. بدين منظور تحقيقي جهت بررسي اثر چهار سيستم خاكورزي در سه تناوب گياهي بر عملكرد گندم و خواص فيزيكي خاك در يك خاك لوم رسي سيلت دار در ايستگاه تحقيقاتي تجرك (شهرستان كبودر آهنگ) طي دو سال92- 1390 انجام شد. سيستم هاي خاك ورزي شامل T1 - روش مرسوم (گاو آهن برگرداندار+ سيكلوتيلر مجهز به غلطك) T2 - خاك ورز مركب ( تيغه هاي قلمي + غلطك) T3 - خاك ورز مركب ( تيغه هاي پنجه غازي + غلطك) T4 - كشت مستقيم با دستگاه بذركار- كودكار كشت مستقيم (طرح ايكاردا) و تناوب هاي گياهي شامل ريال R1- آيش- گندم R2- نخود- گندم و R3- گندم - گندم بود . اين تحقيق در قالب طرح آزمايش اسپليت پلات در سه تكرار اجرا شد. پلات اصلي، تناوب گياهي و پلات فرعي، روشهاي خاكورزي بود. در حين آزمايش برخي خواص فيزيكي خاك شامل: مقاومت خاك و سرعت نفوذ آب در خاك اندازه گيري شد . همچنين عملكرد و اجزا عملكرد گندم تعيين شد . نتايج نشان داد كه تيمارهاي T1 و T2 بيشترين تاثير را بر كاهش مقاومت خاك و تيمار T2 بيشترين اثر را بر افزايش سرعت نفوذ آب به خاك داشت. نتايج نشان داد كه اثر تناوب گياهي و روش هاي مختلف خاك ورزي و نيز اثرات متقابل آنها بر عملكرد گندم و اجزا عملكرد گندم شامل وزن هزار دانه، تعداد دانه در سنبله و تعداد بوته در مترمربع در سطح احتمال 1 درصد معنيدار بود. از نظر تناوب، تناوب R2 ( نخود- گندم) و از لحاظ خاك ورزي تيمار T4 (كشت مستقيم با دستگاه بذر كار- كودكار كشت مستقيم طرح ايكاردا) بيشترين تاثير را بر افزايش عملكرد و اجزا عملكردي گندم داشتند.

Dryland winter wheat (Triticum sativum L.) is a major crop in the west region of Iran that is generally grown in rotation fallow. Information is limited on the success of more intensive dryland cropping systems with conservation tillage management. An experiment was conducted to determine the effect of 4 tillage systems on soil physical properties and crop yield in three plant rotations during a 2-year period (2011-2013) on a silty clay loam in Tajarak Research Station (Kaboudarahang Township), Hamedan. Tillage treatments comprised conventional tillage (CT: mouldboard plow + Cyclotiller), reduced tillage (RT: chisel plow + roller packer), minimum till (MT: sweep plow + roller packer) and no-till (NT: direct drilling) and plant rotations consting of fallowwheat, chickpea (Cicer arietinum L.)-wheat and wheat-wheat. The experimental design was a Split plot with three replications. Plant rotations were main plot and tillage method wer sub plot. Some of soil physical properties consisting of: soil mechanicl resistance (cone index) and permeability were measured. At the end of the growth season (harvesting time), wheat yield and its components (spike/m2, number of grain per spike, kernel wheat) were determined. Results showed that T1 and T2 treaetments had lower soil strength and T2 treatment had higher permeability in among other treatments. rotations and Tillage methods had significant effect on wheat yield and its components(spike/m2, number of grain per spike, kernel wheat). The best plant rotation and method tillage were chipa-wheat and direct drilling respectively