بررسي تطبيقي موتيف هبوط آدم(ع) در شعر حافظ و محمود درويش

موتيف كه نشانگر بسامد بالاي واژه يا طرحي ذهني در انديشۀ هنرمند مي باشد اصطلاحي در نقد معاصر است كه قابل تعميم به تمام دوره‌هاست، از اين رو در اين جستار دو شاعر از دو دوره متفاوت برگزيده شده ‌اند: محمود درويش شاعر معاصر عرب و حافظ شيرازي شاعر ايراني قرن هشتم هجري. در اين مقاله مي خواهيم؛ موتيف اسطوره‌ي هبوط آدم(ع) را به دليل بسامد بالايش در سخن اين دو شاعر بررسي كنيم. البته پيش از غور در بحث، يادكردني است كه اين موتيف به صورت خلاصه در سطحي ديگر، يعني در آثار تكرار شده در يك دوره، در بين چند شاعر معاصر نيز بازنمايي شده است. به طور كلي اين پژوهش به دليل بيان وجوه شباهت‌ها و موتيف‌هاي هبوط آدم(ع) و فقدان موضوعي در اين مورد بدون اهتمام به وجوه اختلاف و تشابه به بررسي تكرار اين اسطوره در شعر حافظ و محمود درويش پرداخته و در نهايت اين نتيجه حاصل شده است كه موتيف اسطوره هبوط آدم(ع) با كثرت كاربرد آن نه تنها موجب تأثيرگذاري فراوان و برجسته‌سازي اين موضوع شده بلكه هر بار در ظاهري جديد رخ نموده و از بن‌مايه‌ي اعتقادي مشتركي شكل گرفته است.