تحليلي بر رمان درّه‌ي جذاميان با رويكرد جامعه‌شناسي ادبيّات

ميثاق اميرفجر يكي از نويسندگان پرتلاش و متعّهد معاصر است كه تاكنون بيش از شصت كتاب در زمينه رمان و داستان با مضامين عرفاني، فلسفي، اجتماعي، تاريخي، جنگ و دفاع مقدّس و ... تأليف و ترجمه كرده‌است؛ امّا در زمينه بررسي آثار او كار چنداني صورت نگرفته‌است. درّۀ جذاميان يكي از رمان‌‌هايي است كه در باور منتقدين، مسأله دفاع مقدّس و پيامدهاي جنگ را با زباني نمادين و با رويكردي جامعه‌شناسانه مطرح كرده‌است. كثرت شخصيت‌هاي داستان، نداشتن قهرماني يگانه، تغيير زاويه ديد و بيان معضلات اجتماعي در پيوند متن با بيرون از متن و... از جمله نشانه‌هاي نوگرايانه رمان‌نويسي اميرفجر است كه در اين رمان نسبتاً طولاني نمود پيدا كرده‌است. از سوي ديگر كاستي‌هايي از قوّت جايگاه اين رمان كاسته‌ است. از آنجا كه اين رمان با رويكرد جامعه‌شناسي ميخائيل باختين نوشته شده‌ است، مهم‌ترين پرسش‌هاي اين جستار اين است كه آيا اين الگو و نظريه جامعه‌شناختي آگاهانه يا ناخودآگاه مدّ نظر نويسنده بوده‌است؟ همچنين براساس نظر ميخائيل باختين، چگونه ارتباط و انسجام ميان متن و معضلات جامعه برقرارشده‌ است؟ در اين نوشتار به شيوۀ تحليلي توصيفي، ابتدا اصلي‌ترين عناصر رمان بررسي‌شده و همسو با نظريه باختين، نقد جامعه‌شناسانه اين رمان صورت مي‌گيرد.