توازن نحوي در منظومة «ايرج و هوبره»، آخرين منظومة غنايي فارسي

توازن، ويژگي‌ اصلي قاعده‌افزايي در مكتب ادبي فرماليسم است كه موجب موسيقايي ‌شدن اثر ادبي مي‌شود. توازن نحوي در كنار توازن آوايي و واژگاني، زبان هنجار را به زبان ادبي تبديل مي‌كند. پژوهش حاضر با روش توصيفي ‌ـ تحليلي به بررسي توازن نحوي منظومة ايرج و هوبره‌، ‌آخرين منظومة غنايي فارسي‌، سرودۀ قاسم لاربن پرداخته ‌است. يافته‌هاي پژوهش بيانگر آن است كه تأثير توازن نحوي در موسيقايي شدن يك اثر، نسبت به توازن آوايي و واژگاني كمتر است؛ زيرا توازن نحوي بيش از هر چيز به نقش دستوري كلمات در ساختار جمله بستگي دارد؛ هر اندازه كه نقش‌هاي دستوري، توالي و يكساني داشته باشند، توازن نحوي و موسيقي متن بيش تر نمود پيدا خواهد كرد. در اين پژوهش از آرايه‌هاي تنسيق‌الصفات، اعداد، قلب ‌و لفّ ‌و نشر كه مورد بحث توازن نحوي‌اند، نقش اعداد برجسته‌تر بوده است. دليل اين برجستگي را مي‌توان موسيقي حاصل از مصوت كوتاه ـُ‌ به موجب تكرار «واو» عطف براي يكسان سازي نقش دستوري، در كنار ديگر مؤلفه‌هاي موسيقي‌آفرين، دانست.